Çoğul Gebeliklerin Artışının Nedenleri
Yaşlı anneler ve doğurganlık tedavilerinin artması, çoğul gebeliklerin yükselişinin arkasındaki temel faktörlerdir. Tekil gebeliklere kıyasla daha nadir görülse de çoğul gebelikler, insan üretiminin doğal bir parçasıdır.
Her 60 gebelikten biri çoğul doğumla sonuçlanır. İkizler, iki yumurtanın döllenmesiyle veya tek bir döllenmiş yumurtanın ikiye bölünmesiyle oluşur. Ayrıca “hiperovülasyon” adı verilen ve birden fazla yumurtanın aynı anda salındığı durum da çoğul gebeliklere yol açabilir.
Kadınlar yaşlandıkça, hormonal değişiklikler hiperovülasyon riskini artırır. Bu, özellikle perimenopoz dönemine yaklaşan kadınlarda belirgindir. Nadiren de olsa doğal yollarla üçüz veya daha fazla bebek taşıyan hiperovülasyon kaynaklı gebelikler görülebilir.
İngiliz verilerine göre 20 yaş altı kadınlarda çoğul doğum oranı 2 binde 1 iken, 35-39 yaş aralığındaki kadınlarda bu oran 57’de 1’e yükselir. Düşük gelirli ülkelerde yapılan araştırmalar, 2050’ye kadar çoğul doğum oranlarının artacağını öngörüyor. Araştırmacılar, bu artışın ana nedeninin ileri yaşta doğum yapma eğiliminin yükselmesi olduğunu belirtmektedir.
1940’lardan 1960’lara kadar süren bebek patlaması döneminde, İngiltere’de çoğul doğum oranları 12-13’tü, ancak annelerin ortalama yaşının 26 olması nedeniyle çoğul doğum olasılığı düşüktü. Doğum kontrolünün yaygınlaşması ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle 1970’ler ve 1980’lerde çoğul doğum oranı, annelerin doğum yaşı 26 civarında kalmasına rağmen 10’un altına düştü.
1990’larda ve 2000’lerde annelerin yaşının artmasının yanı sıra doğurganlık tedavilerinin yaygınlaşmasıyla çoğul doğum oranları tekrar yükselmeye başladı. Tüp bebek tedavilerinin başlangıcında, başarı şansını artırmak için birden fazla embriyo transferi yaygındı, bu da çoğul gebelik riskini artırırdı.
1990’larda doğurganlık tedavileriyle gerçekleşen gebeliklerin %28’i çoğul doğumla sonuçlanırken, doğal gebeliklerde bu oran %1-2’ydi. Erken doğum risklerini artırması nedeniyle Birleşik Krallık’ta tek embriyo transferini teşvik eden “One at a Time” kampanyası başlatıldı. Günümüzde doğurganlık tedavileriyle gerçekleşen çoğul doğum oranı %4’ün altına düşmüştür.
2000’lerin ortalarından 2010’ların ortalarına kadar İngiltere’de çoğul doğum oranları, ileri yaş gebeliklerinin artması ve tüp bebek tedavilerinin yaygınlaşması nedeniyle bin gebelikte 16’nın üzerine çıktı. Uzmanlar, bu artışın çoğunlukla ileri yaş gebeliklerine bağlı olduğuna inanmaktadır.
Çoğul gebelikler mutluluk verici olabilse de önemli riskler ve zorluklar da beraberinde getirir. İngiltere’de ikizlerde ölü doğum oranı tekil gebeliklere göre neredeyse iki kat daha yüksekken, yenidoğan ölümleri üç kat daha fazladır. İkiz gebeliklerin %60’ı erken doğumla sonuçlanırken, üçüz ve daha fazla bebek taşıyan gebeliklerin neredeyse tamamı prematüre doğumla gerçekleşir. Bu bebekler genellikle yoğun bakım gerektirir ve bu durum aileler için stresli olabilir.
Doğurganlık tedavileri pahalı olabilir ve Birleşik Krallık’ta Ulusal Sağlık Hizmetleri aracılığıyla finanse edilen tedavilere erişim kısıtlıdır. Bazıları bu nedenle daha uygun maliyetli tedaviler için yurtdışına giderler. Uluslararası politika farklılıklarından dolayı, yurtdışında yapılan tedavilerle gerçekleşen çoğul gebelik oranları daha yüksek olabilir.
