Uluslararası bir araştırma ekibi, tarihte ilk kez, iki kara deliğin birleşmesiyle oluşan yeni bir kara deliğin doğum anında maruz kaldığı şiddetli geri tepmeyi, yani “kozmik tekmeyi” ölçmeyi başardı.
Sadece uzay-zamandaki kütle çekim dalgalarını analiz ederek, 2,4 milyar ışık yılı uzakta gerçekleşen bu çarpışmanın 3 boyutlu hareketini yeniden canlandıran bilim insanları, evrenin en şiddetli olaylarından birine dair eşi benzeri görülmemiş bir pencere araladı.
2019 yılında LIGO ve Virgo kütle çekim dalgası dedektörleri tarafından kaydedilen GW190412 adlı olayda, Güneş’in kütlesinin 8 ve 30 katı büyüklüğündeki iki kara delik birbiriyle çarpıştı. Bu birleşmenin sonucunda ortaya çıkan daha büyük kara delik, saniyede onlarca kilometreyi bulan inanılmaz bir hızla uzaya fırlatıldı. İşte bu şiddetli geri tepme, bilim insanlarının ilk kez ölçmeyi başardığı “kara delik tekmesi” olarak adlandırılıyor.
Peki bu kadar uzaktan bu kadar hassas bir ölçüm nasıl yapıldı? Çalışmanın başyazarı Prof. Juan Calderon-Bustillo, bunu bir orkestra dinlemeye benzetiyor: “Farklı konumlardaki dinleyiciler, farklı enstrüman kombinasyonları duyar. Biz de kütle çekim dalgalarındaki farklı sinyallerin karışımını analiz ederek, bu kozmik olaya göre tam olarak nerede olduğumuzu ve kara deliğin hangi yöne doğru ‘tekme’ yediğini anlayabildik.”
Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’nden astrofizikçi Koustav Chandra, bu başarının önemini vurguluyor: “Bu, milyarlarca ışık yılı uzaklıktaki bir cismin tam 3 boyutlu hareketini, yalnızca uzay-zamandaki dalgalanmaları kullanarak yeniden yapılandırdığımız birkaç olgudan biri. Bu, kütle çekim dalgalarının neler yapabileceğinin dikkat çekici bir göstergesi.”
Nature Astronomy dergisinde yayımlanan bu araştırma, gelecekteki kara delik birleşmelerinin incelenmesi için de yeni kapılar aralıyor. Bilim insanları, bu yöntemle, kütle çekim dalgalarının yanı sıra bu olayların üretebileceği ışık gibi elektromanyetik sinyalleri de tespit etmeyi umuyor. Bu, evrenin sırlarını çözmede yeni bir çağın başlangıcı olabilir.
