Yeni trafik kanunu taslağı cezaları artırıyor ama amacı korkutmak değil; bir bilinç devrimi başlatmak. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, “Amacımız kazaları önlemek, can kaybını en aza indirmek, sürücü davranışlarını değiştirerek trafik kültürünü inşa etmektir” dedi. Caydırıcılığın düşmanı olarak tanımladığı affa karşı olduğunu vurgulayan Yerlikaya, “Kırmızı ışıkta durulmadığı için insanların öldüğü bir ülkenin İçişleri Bakanı olmak istemiyorum” ifadesini kullandı.
Basın kuruluşlarının Ankara Temsilcileri ile değerlendirme toplantısında bir araya gelen Yerlikaya, yeni trafik kanunu taslağının “cezalandırma değil, trafik kültürünü dönüştürme” hedefiyle hazırlandığını vurguladı.
“Kırmızı ışıkta durulmadığı için insanların öldüğü bir ülkenin İçişleri Bakanı olmak istemiyorum” sözleriyle trafik güvenliğini bir yaşam hakkı meselesi olarak tanımladı.“Bizim tek bir derdimiz var; kazaları önlemek, can kaybını en aza indirmek, trafik kültürü inşa etmek” diyen Yerlikaya, yeni dönemin vizyonunu özetledi.
Bakan Yerlikaya, taslağın yalnızca idari bir düzenleme değil, toplumsal talebin ürünü olduğunu belirtti:
“Toplumda trafik kurallarına destek yüzde 85’in çok üzerinde. Direnç yok, aksine toplum ciddi denetim istiyor.”
Bu desteğin cezaların toplumsal meşruiyet kazandığını gösterdiğini belirten Yerlikaya, çarpıcı bir uyarıda bulundu:
“Kaldıralım denetimi, iki ay ceza yazmayalım… Ne olur sizce? Caydırıcılığın düşmanı aftır. Af olunca bu kuralların hiçbir anlamı kalmaz.”
Yeni düzenlemenin siyasi zeminine dair de konuşan Yerlikaya,“Bu kanun teklifi AK Parti’nin kanun teklifidir. 1 Ocak’ta yürürlüğe girmek üzere inşallah çıkacak.” dedi.
Türkiye’de her yıl 1,4 milyon trafik kazası yaşanıyor.TÜİK verilerine göre sadece 2024’te 266 bin kazada ölüm veya yaralanma meydana geldi.Her gün ortalama 17 kişi trafik kazalarında hayatını kaybediyor.
Yerlikaya bu tabloyu “kabul edilemez” olarak nitelendirerek,“Caydırıcılığı güçlü ülkeler kazaları azaltmış; biz de sıfır can kaybı hedefindeyiz” dedi.
Bakan Yerlikaya, Habertürk TV’de Kurban Bayramı öncesi yaptığı uyarıyı hatırlattı:
“‘Radarlar açık, dikkat edin’ demiştim. Bayramda buluşanların ilk gündemi bu oldu: Radar cezası yedin mi?İyi ki de demişim, iyi ki de bu olmuş. Ölümlü kazalar ciddi oranda azaldı.”
Bayram döneminde otoyollarda günlük ortalama 2 milyon 716 bin araç hareket etti.
Yerlikaya, “2 milyon 713 bin sürücü hız kurallarına uydu, yani yüzde 99,9 oranında trafik bilinciyle hareket edildi” dedi.
Trafik güvenliğinin yalnızca can kaybı değil, aynı zamanda ekonomik bir mesele olduğuna dikkat çeken Yerlikaya:
“2013–2018 arasında trafik kazalarının ekonomiye toplam yükü 277 milyar liradır.”
İçişleri Bakanlığı verilerine göre 2025 itibarıyla tahsil edilen trafik cezaları 43 milyar 601 milyon TL’ye ulaştı.
Bu tutarın yarısı — 21 milyar 800 milyon TL — Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’na aktarılıyor.
Yerlikaya, “Biz bu küçük meblağın dahi alınmasını istemiyoruz. Hiç işlem yapılmasın istiyoruz. Yeter ki trafik kültürü yerleşsin, cezalara gerek kalmasın” diyerek vurgu yaptı.
Yeni kanun taslağı cezaları artırıyor ama hedef cezalandırmak değil, bilinç oluşturmak.
Yerlikaya, “Cezalar sadece yaptırım değil; trafik kültürünün dönüşümünü sağlayan stratejik araçlardır.” dedi.
Bu anlayış, korkunun değil farkındalığın diliyle şekillenen bir davranışsal dönüşüm modelini işaret ediyor.
Bakanlık, 2030’a kadar ölümleri yarıya, 2050’de ise sıfıra indirmeyi hedefliyor.
Yerlikaya: “Trafik sadece ulaşım değil, yaşam hakkı meselesidir. Bir kural, bir ömür kurtarır.”
Yeni model kapsamında karayollarındaki tabelalar da yenileniyor.
Ulaştırma Bakanlığı ile yapılan çalışma sonrası 19 bin 500 tabela kaldırıldı, ihtiyaç duyulanlar güncellendi.
Yerlikaya, “Hız sınırının sonlandığını belirten tabelalar da yollara konulmaya başlandı.” bilgisini paylaştı.
Yeni sistem, cezanın yanında eğitim ve farkındalık temelli olacak.Okullar, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarıyla ortak projeler geliştirilecek.
Yerlikaya: “Bizim amacımız ceza yazmak değil; insanların kurallara gönüllü olarak uymasını sağlamak.”
Kurban Bayramı’ndaki %99,9’luk kural uyumu, toplumun bilinç dönüşümünü yansıtıyor.
43,6 milyar liralık ceza gelirinin yarısının sosyal yardımlara aktarılması, devletin cezayı gelir değil, dayanışma aracı olarak gördüğünü ortaya koyuyor.
Yerlikaya’nın “Biz bu küçük meblağın dahi alınmasını istemiyoruz, yeter ki trafik kültürü yerleşsin” sözü, devlet aklının vicdani yönünü özetliyor.
Yeni Trafik Kanunu, Türkiye’nin en sessiz ama en derin reformlarından biri olmaya aday.Bu kanun, korkunun değil bilincin; cezanın değil vicdanın diliyle yazıldı.
Çünkü bir ülke, trafik kurallarına değil, yaşam hakkına verdiği değerle ölçülür.
Taslak 36 madde içeriyor ve hem bireysel ihlallere hem de sistematik risklere yönelik cezaları yeniden düzenliyor:
• Alkol ve Uyuşturucu Etkisinde Araç Kullanımı:
* İlk ihlalde 25.000 TL ceza + 6 ay ehliyet geri alma
* İkinci ihlalde 50.000 TL + 2 yıl ehliyet geri alma
* Üçüncü ihlalde 150.000 TL + 5 yıl ehliyet geri alma
* Uyuşturucu etkisinde araç kullanımı: 150.000 TL + ehliyet iptali
* 200.000 TL ceza
* 60 gün ehliyet geri alma
* Araç 60 gün trafikten men
* 40.000 TL ceza
* Ehliyeti geçici iptali sürüş: 200.000 TL
* 5 yıl içinde tekrarı: sürücü belgesi iptali
* İlk ihlal 5.000 TL, ikincide 10.000 TL, üçüncüde 15.000 TL + 30 gün ehliyet geri alma
* Dördüncüde 20.000 TL + 60 gün, beşincide 30.000 TL + 90 gün
* Altıncı ve sonrası: 80.000 TL + ehliyet iptali
* Makas atma: 90.000 TL + 60 gün ehliyet geri alma + araç men • Yetkisiz Çakar, Takograf ve Taksimetre Denetimi:
* Yetkisiz çakar: 138.000 TL + 30 gün ehliyet ve araç men
* Takograf cihazı kullanmama: 75.000 TL
* Cihaza müdahale: İlkinde 185.000 TL, tekrarında 370.000 TL
• Ambulansa Yol Vermemek:
* 46.000 TL ceza + 30 gün ehliyet geri alma + araç 30 gün trafikten men
* Kask takmamak: İlk ihlalde 2.500 TL, ikincide 5.000 TL, üçüncüde 10.000 TL
* Korumalı ekipman zorunluluğu ve özel farkındalık kampanyaları
