Science Advances dergisinde yayımlanan araştırmaya göre; Vancouver Adası açıklarında yer alan Cascadia dalma-batma bölgesi, Dünya üzerindeki en karmaşık subdüksiyon alanlarından biri. Burada dört büyük tektonik plaka – Explorer, Juan de Fuca, Pasifik ve Kuzey Amerika – karşılaşıyor. Özellikle Explorer ve Juan de Fuca plakaları, aktif olarak Kuzey Amerika plakasının altına dalıyor. Ancak bilim insanları bu hareketin yavaş yavaş durduğuna dair çarpıcı veriler elde etti.
Louisiana Eyalet Üniversitesi’nden jeolog Brandon Shuck ve ekibi, deniz tabanının derinliklerini anlamak için sismik görüntüleme tekniklerinden faydalandı. Ses dalgalarıyla yapılan bu analiz, adeta bir gezegen ultrasonu gibi çalışarak okyanus tabanının altındaki jeolojik yapıyı ortaya koydu. Araştırma sırasında, 75 kilometre uzunluğunda büyük bir fayın Explorer plakasını aktif olarak kırmakta olduğu tespit edildi.
Henüz tamamen ayrılmamış olsa da, Explorer plakası “kopmanın eşiğinde”. Shuck, bu durumu “Bir trenin yavaşça raydan çıkışını izliyoruz” sözleriyle tarif ediyor. Ona göre subdüksiyon sisteminin sona ermesi bir anda yaşanmıyor; plaka, parça parça çözülerek yeni mikro plakalar ve sınırlar oluşturuyor.
Araştırma, aynı zamanda bazı plakaların artık sismik olarak aktif olmadığını da ortaya koydu. Bunun nedeni, bu parçaların ana sistemden kopmuş olması. Parçalanma süreci ilerledikçe, plakanın ağırlığı azalacak ve bu da dalma hareketinin zamanla durmasına neden olacak.
Bu bulgular, subdüksiyon bölgelerinin ölümsüz olmadığını ve jeolojik döngünün bir gün sona erebileceğini kanıtlıyor. Aynı zamanda bu süreç, Dünya’nın jeolojik tarihinin tamamen silinmesini engelleyen bir koruma mekanizması da olabilir.
Shuck “Bir dalma-batma bölgesini başlatmak, bir treni yokuş yukarı itmeye benzer. Ama harekete geçtiğinde durdurulamaz hale gelir. Onu durdurmak içinse çarpıcı bir şey gerekir: adeta bir tren kazası gibi.” diyor.
