Bosna Hersek’teki Sava Nehri’nin suları altında 2.000 yıldan uzun süredir saklı kalan Demir Çağı’na ait metal külçelerden oluşan bir hazine, tarihin seyrini değiştirebilecek bir keşfe imza attı. Yerel bir tarih meraklısının dikkati sayesinde ortaya çıkarılan bu buluntu, ülke tarihinde türünün en büyüğü olarak kabul ediliyor.
Avrupa’nın zengin arkeolojik mirası, zaman zaman en beklenmedik yerlerde kendini göstermeye devam ediyor. Son olarak, Bosna’daki Sava Nehri yatağında, su altı arkeologları tarafından Demir Çağı’na tarihlenen bir dizi metal külçe gün yüzüne çıkarıldı. Bu keşfin, bölgenin antik dünyadaki rolüne dair bildiklerimizi yeniden yazdırabileceği düşünülüyor.
Her şey, Posavina bölgesinin tarihine tutkun olan Pedro Matki adlı bir vatandaşın, nehrin sularında fark ettiği sıra dışı cisimlerin fotoğraflarını çekip yerel müzeye göndermesiyle başladı. Müze uzmanları, fotoğrafların tarihi bir değere işaret ettiğini anlayarak su altı arkeologlarıyla temasa geçti. Nehir seviyesinin güvenli dalışa izin verecek kadar düşmesinin ardından Tolisa’daki Fransisken Manastırı Müzesi’nden araştırmacılar, arama çalışmalarını başlattı.
Arkeologların bulduğu metal parçaların, “çift piramit külçeler” olarak bilinen ve o dönemde ticaret için kullanılan metal bloklar olduğu anlaşıldı. Demirciler, bu külçeleri eriterek aletler ve silahlar üretiyordu.
Parçaların şekli ve detayları, uzmanların buluntuları La Tène Çağı’ndan (MÖ 450) Roma dönemine geçiş sürecine, yani MÖ 1. veya 2. yüzyıla tarihlemesini sağladı.
Müze yetkilileri, bu keşfin Bosna tarihinde türünün en önemlisi olduğunu belirterek, “Komşu Hırvatistan’da sadece bir, Slovenya’da ise yalnızca iki veya üç benzer buluntu var,” açıklamasını yaptı.
Bu keşfin en heyecan verici yanı, bölgenin tarihine dair anlayışımızı değiştirme potansiyeli. Bir sonraki adımda yapılacak kimyasal analizlerle, metalin kökeni ve bölgeyi Orta Avrupa’ya bağlayan antik ticaret yolları hakkında net bilgilere ulaşılması hedefleniyor.
Uzmanlara göre bu bulgular, Balkanlar’ın bu bölgesinin daha önce göz ardı edilmesine rağmen, Antik Çağ’da Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ile yapılan ticarette kilit bir rol oynamış olabileceğini kanıtlayabilir. Bu maliyetli ve kapsamlı araştırmanın ilerlemesi için Almanya, Fransa ve Avusturya gibi ülkelerden uzmanların da projeye dahil olması bekleniyor.
