Mars’ta bir ilk: ‘Mini yıldırım’

NASA Perseverance Mars’ta Yıldırım Benzeri Elektrik Boşalmalarını İlk Kez Kaydetti

NASA tarafından Mars’a gönderilen Perseverance keşif aracı, Kızıl Gezegen’de yıldırım benzeri elektrik çarpmalarının gerçekten yaşandığını ilk kez bilimsel olarak ortaya koydu. İki yıl süren gözlemler sırasında kaydedilen küçük elektrik boşalmaları, Mars atmosferine dair önemli bilinmezleri aydınlattı.

Bilim insanları, Perseverance’ın özellikle toz fırtınalarının yoğunlaştığı dönemlerde yaptığı ölçümlerde toplam 55 mikro elektrik boşalması tespit edildiğini açıkladı. Bu bulgular, Mars’ta uzun süredir teorik olarak tartışılan elektriklenme ve yıldırım benzeri olayların somut kanıtı olarak değerlendiriliyor.

Mikrofon Önce “Tık”, Sonra “Mini Gök Gürültüsü” Kaydetti

Elektrik boşalmalarının her biri, Perseverance’ın üzerinde bulunan yüksek hassasiyetli mikrofon tarafından adım adım kaydedildi. Kayıtlarda önce kısa bir elektronik tıklama sesi, ardından çok hafif bir titreşim, en son aşamada ise mini bir gök gürültüsünü andıran ses dalgası tespit edildi.

Uzmanlara göre bu ses düzeni, elektrik yüklerinin Mars atmosferinde ani boşalmasıyla oluşan zincirleme bir tepkiye işaret ediyor. Her ne kadar Dünya’daki yıldırımlara göre son derece küçük ölçekli olsa da bu olaylar Mars atmosferinde aktif elektrik süreçlerinin varlığını net biçimde ortaya koyuyor.

Elektrik Boşalmaları Toz Fırtınalarıyla Doğrudan Bağlantılı

Analizlere göre tespit edilen 55 elektrik boşalmasının büyük bölümü, Mars’ta şiddetli rüzgarların etkili olduğu toz fırtınaları sırasında meydana geldi. Toz taneciklerinin yüksek hızla sürtünmesi sonucu atmosferde elektrik yükü biriktiği ve bu yükün küçük boşalmalar halinde kendini dışarı vurduğu değerlendiriliyor.

Bu durum, Mars’ta sıkça görülen küresel toz fırtınalarının sadece görüşü değil, aynı zamanda gezegenin elektromanyetik dengesini de etkilediğini gösteriyor.

Enerji Seviyeleri Çok Düşük Ama Bilimsel Değeri Yüksek

Kayıt altına alınan mikro boşalmaların enerji seviyeleri 0,1 ile 150 nanojoule arasında ölçüldü. Bu değerler, Dünya’daki yıldırımların enerjisiyle karşılaştırıldığında son derece düşük seviyelerde bulunuyor. Ancak tespit edilen en büyük boşalmanın 40 millijoule seviyesine ulaştığı da açıklandı.

Bilim insanları, enerjileri küçük olsa da bu olayların Mars atmosferinin dinamiklerini anlamak açısından çok büyük bilimsel önem taşıdığına dikkat çekiyor.

Gelecekteki Mars Görevleri İçin Hayati Öneme Sahip

Araştırmacılar, elde edilen bu verilerin yalnızca teorik bir keşif olmadığını, gelecekte Mars’a gönderilecek uzay araçlarının ve insanlı görevlerin güvenliği açısından da kritik olduğunu vurguluyor. Elektrik boşalmalarının, uzun vadede elektronik sistemler üzerinde risk oluşturabileceği ve bu nedenle Mars görevlerinin yeni nesil elektrik yalıtımıyla tasarlanmasının gerekebileceği belirtiliyor.

Ayrıca bu keşif, Mars atmosferinin yapısının ve enerji dengelerinin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayarak, gezegendeki iklim süreçleri ve potansiyel yaşam koşulları hakkında da yeni kapılar aralıyor.