Japonya’dan stratejik hamle: Orta Asya zirvesi Tokyo’da toplanıyor

Japonya’dan Orta Asya Hamlesi: Tokyo’da Beş Ülkenin Katılacağı Enerji ve Strateji Zirvesi

Japonya, zengin enerji ve doğal kaynaklara sahip Orta Asya ülkeleriyle stratejik iş birliğini güçlendirmek amacıyla Aralık ayında Tokyo’da kritik bir zirveye ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Zirveye, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan liderlerinin katılması bekleniyor. Toplantının, bölgesel ekonomik iş birliklerini derinleştirmenin yanı sıra siyasi ve diplomatik ilişkilerde de yeni bir dönemin kapısını aralaması hedefleniyor.

Zirve ile birlikte Japonya’nın Orta Asya’ya yönelik uzun vadeli enerji güvenliği, tedarik zinciri ve diplomatik denge politikalarının daha kurumsal bir zemine oturtulması amaçlanıyor.

Tokyo’da Beş Orta Asya Ülkesi Bir Araya Gelecek

Aralık ayının ortasında Tokyo’da düzenlenecek zirveye;

• Kazakistan
• Kırgızistan
• Tacikistan
• Türkmenistan
• Özbekistan

liderlerinin katılması planlanıyor. Orta Asya’nın beş ülkesini aynı masada buluşturacak zirvenin; enerji, ulaştırma, ticaret, altyapı yatırımları ve dijital dönüşüm gibi başlıklarda yeni ortaklıkların önünü açması bekleniyor.

Bu ülkeler, sahip oldukları doğalgaz, petrol, uranyum, nadir toprak elementleri ve maden rezervleri ile küresel enerji ve hammadde piyasalarında giderek daha stratejik bir konuma yükseliyor.

Çin ve Rusya Dengesi Japonya’nın Hamlesini Kritik Hale Getirdi

Orta Asya, yalnızca doğal kaynak zenginliğiyle değil, aynı zamanda Çin ve Rusya için jeopolitik açıdan kritik bir bölgede yer almasıyla da öne çıkıyor. Son yıllarda Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında Orta Asya ülkeleriyle ticari ve altyapı yatırımlarını büyük ölçüde artırması, bölgedeki güç dengelerini değiştirdi.

Japonya’nın Tokyo zirvesiyle atacağı adım, Çin’in artan etkisine karşı diplomatik ve ekonomik bir denge kurma hamlesi olarak da değerlendiriliyor. Uzmanlara göre Tokyo yönetimi, Orta Asya’da sadece enerji tedariği değil, aynı zamanda siyasi etkinlik ve güvenilir ortaklık hedefiyle daha görünür bir rol üstlenmek istiyor.

“Hukuk Temelli Uluslararası Düzen” Vurgusu Öne Çıkacak

Japon hükümetinin zirvede özellikle “hukuk temelli uluslararası düzenin korunması ve güçlendirilmesi” başlığını ön plana çıkarmayı planladığı bildirildi. Tokyo yönetimi, Orta Asya ülkeleriyle;

• Uluslararası hukuk,
• Egemenlik hakları,
• Serbest ticaret,
• Enerji güvenliği,
• Sürdürülebilir kalkınma

alanlarında ortak bir vizyon geliştirmeyi hedefliyor.

Bu yaklaşımın, özellikle Asya-Pasifik’te artan jeopolitik gerilimler ve küresel ticaret savaşları atmosferinde daha da önemli hale geldiği değerlendiriliyor.

Daha Önce Ertelenmişti: Gündeme Deprem Engeli Gelmişti

Tokyo’da yapılacak zirvenin aslında Ağustos 2023’te Kazakistan’da düzenlenmesi planlanıyordu. Ancak dönemin Japonya Başbakanı Fumio Kişida, Japonya’da meydana gelmesi muhtemel bir depremle ilgili acil durum değerlendirmeleri nedeniyle bu ziyareti son anda iptal etmiş ve zirve ertelenmişti.

Yaklaşık bir buçuk yıllık gecikmenin ardından zirvenin bu kez Tokyo’da ve liderler düzeyinde güçlü bir katılımla gerçekleştirilmesi bekleniyor.

Enerji Güvenliği ve Tedarik Zinciri Masada Olacak

Zirvede, Japonya’nın özellikle;

• Doğalgaz ve petrol tedariki,
• Yenilenebilir enerji yatırımları,
• Nükleer enerji için uranyum temini,
• Kritik madenler ve nadir elementler

konularında Orta Asya ülkeleriyle uzun vadeli anlaşmalar yapabileceği ifade ediliyor.

Ayrıca tedarik zincirlerinin güvenliği, lojistik hatların çeşitlendirilmesi ve Orta Asya üzerinden Asya–Avrupa ticaret koridorlarının güçlendirilmesi de zirvenin ana gündem maddeleri arasında yer alacak.

Tokyo Zirvesi, Bölgesel Dengeleri Etkileyebilir

Diplomatik çevrelere göre, Japonya’nın Orta Asya açılımı yalnızca ikili ilişkilerle sınırlı kalmayacak; Asya, Avrupa ve Orta Doğu’yu kapsayan daha geniş bir jeopolitik denge arayışının parçası olacak. Tokyo’nun bu adımı, hem Çin’in artan etkisini sınırlama hem de Rusya-Ukrayna savaşı sonrası değişen enerji haritasında kendine güvenli bir alan açma stratejisi olarak yorumlanıyor.

Zirveden çıkacak kararların, önümüzdeki yıllarda enerji piyasaları, bölgesel ticaret ve siyasi ittifaklar üzerinde önemli sonuçlar doğurabileceği belirtiliyor.