50 yaş üstü erkek ve kadınlarda hormon üretimi doğal olarak azalır. Ancak beslenme eksiklikleri, uykusuzluk, kronik stres, bazı ilaçlar ve otoimmün hastalıklar bu durumu hızlandırabilir. (Endokrinoloji Derneği, 2024)
En yaygın tiroid problemi hipotiroididir ve kadınlarda erkeklere göre beş kat daha fazla görülür. En sık nedeni ise bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırdığı Hashimoto tiroiditidir.
– Açıklanamayan kilo alımı.
– Sürekli üşüme, soğuğa karşı aşırı duyarlılık.
– Saç dökülmesi, kaşlarda incelme.
– Kabızlık.
– Depresyon, unutkanlık.
Türkiye Endokrinoloji Derneği verilerine göre, 50 yaş üstü kadınların %15’inde tiroid fonksiyon bozukluğu tespit ediliyor. (TED, 2024)
Tiroid fonksiyonlarını değerlendirmek için TSH, serbest T4 ve serbest T3 seviyelerine bakılır. Bazı durumlarda anti-TPO antikor testi de gerekli olabilir. Mevsimsel değişiklikler ve akut hastalıklar sonuçları etkileyebileceğinden, testin sağlıklı bir dönemde yapılması önerilir.
– Çarpıntı ve ritim bozuklukları
– Osteoporoz riskinde artış
– Uykusuzluk ve anksiyete
– İştah artışı ve kas kaybı
– Sabah ereksiyonlarında azalma.
– Kas kaybı, güçsüzlük.
– Karın bölgesinde yağlanma.
– Motivasyon ve libido düşüklüğü.
– Hafıza sorunları, konsantrasyon güçlüğü.
Türkiye’de yapılan bir çalışmada, 50 yaş üstü erkeklerin %30’unda testosteron seviyelerinin referans aralığının altında olduğu belirlendi. Ancak bu erkeklerin sadece %10’u tedaviye ihtiyaç duyuyordu. (Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2023)
– Kan pıhtılaşması riskinde artış.
– Doğal testosteron üretiminin baskılanması
– Karaciğer hasarı (özellikle oral formlar)
– Prostat büyümesi veya prostat kanseri riskinde artış.
Testosteron seviyeleri gün içinde değişiklik gösterir ve sabah 07.00-10.00 saatleri arasında en yüksek seviyededir. Bu nedenle kan testi bu saatlerde yapılmalıdır. Tanı koymak için tek bir ölçüm yeterli değildir; en az iki farklı günde yapılan ölçümler gereklidir.
1- Yeterince Uyku: 7-8 saat uyku, hormon üretimini dengelemeye yardımcı olur.
2- Dengeli Protein Alımı: Testosteron ve tiroit hormonu üretimi için temel yapı taşıdır.
3- D Vitamini: Güneş ışığı veya takviyelerle yeterli seviyede tutulmalıdır.
4- Ağırlık Egzersizi: Kas kütlesini koruyarak testosteronu artırır.
5- Stres Yönetimi: Yüksek kortizol seviyeleri hormon dengesini bozar.
6- İyot ve Selenyum: Tiroid sağlığı için gerekli minerallerdir (deniz ürünleri, ceviz, yumurta).
1- Sabah Yürüyüşü + Güneşlenme: D vitamini sentezini artırır, testosteron ve tiroid metabolizmasını destekler.
2- Haftada 2 Gün Ağırlık Egzersizi: Serbest testosteron seviyelerini artırır, tiroit hormonunun dokulara etkisini güçlendirir.
3- İyot ve Selenyum Kaynaklı Öğün: Haşlanmış yumurta, ceviz, yoğurt ve ızgara somon.
