Kahverengi gözler, iristeki yüksek melanin pigmenti sayesinde koyu bir ton alır. Yeşil gözlerde ise orta seviyedeki melanin, ışığın saçılmasıyla birleşerek o karakteristik tonu ortaya çıkar. Ela gözler, melanin dağılımının düzensizliği nedeniyle farklı ışıklarda değişken görünebilir.
Ancak mavi gözler farklıdır. Mavi pigment aslında hiç yoktur:
Sonuç olarak, mavi renk bir pigmentten değil, ışığın gözdeki yansıma ve saçılma biçiminden kaynaklanır.
Uzun yıllar göz renginin tek bir gen tarafından belirlendiği sanılıyordu. Ancak bilimsel araştırmalar, göz renginin aslında birçok genin etkisiyle oluştuğunu gösteriyor. Bu nedenle aynı ailede çocuklar farklı göz renklerine sahip olabilir. Hatta iki mavi gözlü ebeveynin yeşil ya da açık kahverengi gözlü bir çocuğu dahi olabiliyor.