Geçirilen hastalıkların ardından hemen iyileşememe, bulaşıcı hastalıkların bitmesinden sonra çeşitli kronik şikayetlerin devam etmesi, akut enfeksiyon sonrası sendrom olarak açıklanıyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şirin Seçkin, bu durumun dünyada milyonlarca kişiyi uzun yıllar boyunca etkilediğini belirterek, yapılan çalışmalara göre görülme sıklığının her bin kişide bir olduğunu söyledi.
Dr. Seçkin, “‘Hasta bir türlü tam toparlayamadım, eski halime dönemedim’ der. Koronavirüs veya başka bir virüs geçirdikten sonra üç ay içerisinde en az iki ay süren kronik şikayet varlığı olarak tanımlanır” dedi.
Fiziksel aktivite, bilişsel ve/veya duygusal stres sonrası hastanın durumunun bozulması genellikle 24-48 saat sonra ortaya çıkabileceğini aktaran Dr. Seçkin, “Bu durum günler, haftalar veya aylar sürebilir. Bazı hastalar her zaman zorlanmadan çıktıkları merdivenlerde zorlanabilir ya da konuşurken nefes nefese kalabilir, kalbinde çarpıntı, aritmi hissedebilir, denge bozukluğu, baş dönmesi, ani ayağa kalktığında baygınlık yaşayabilir” ifadelerini kullandı.
Dr. Seçkin’e göre, akut enfeksiyon sonrası sendrom, kadınlarda daha sık görülüyor. Ayrıca akut enfeksiyonu ağır geçirenlerde ve önceden astım, alerjiler, obezite gibi kronik hastalıkları olanlarda daha sık gözlendiğini dile getirdi.
Çocuklarda en sık görüşen şikayetlere değinen Dr. Seçkin, sözlerine şöyle devam etti: “Sıklıkla yorgunluk, nefes darlığı, egzersiz intoleransı, stres intoleransı, çeşitli ağrılar ve kaygı artışı gözlenir. Çocuğun günlük yaşamında önemli bir kısıtlama olur; hastalığının ciddiyetine bağlı olarak, çocuğun günlük yaşam kalitesi bozulur, okul devamsızlığı artar ve hatta besin alımı geçici veya uzun vadeli bozulabilir. Tüm çocuklarda ortak şikayet yorgunluk, efor sonrası halsizlik, egzersiz intoleransı ve ağrı, nörobilişsel (beyin sisi), otonom, nöroendokrin ve/veya en az 3 ay boyunca immünolojik belirtilerle birlikte dinlendirici olmayan uyku, yetişkinlerde ise en az 6 ay sürer.”
Çocuklarda hastalığın seyrine değinen Seçkin, “Örneğin öpücük hastalığı geçiren çocukların çoğunda, hastalığın başlangıcından sonraki ilk 6 ila 12 ay içinde kendiliğinden iyileşme görülür; ancak bazı hastalar kalıcı semptomlar gösterir. Etkilenen çocukların, üçte biri 5 yıl sonra ve üçte ikisi ise 10 yıl sonra tam olarak iyileşir, daha genç yaş daha iyi bir prognozla bağlantılıdır. Sonra geçirilen başka enfeksiyonlar tekrarlayan bozulma riskiyle ilişkilidir” diye konuştu.
Sendromun birçok değişik şikayetlerin yanı sıra, etkilenenlerde kronik inflamasyon, otoimmün süreçler ve hücrelerde endotel ve mitokondriyal işlev bozukluklarına yol açtığına dikkat çeken Seçkin, “Hücre zarı ve hücrenin enerji üretmesi bozulur. Mikrobiyom bozulur, fonksiyonel görüntülemede, kas biyopsilerinde ve stres testleri bozulur, beyin kan dolaşımı azalır” dedi.
Akut enfeksiyon sonrası sendrom yaşayanlarda şikayete göre tedavi yapıldığını aktaran Seçkin, “Efor sonrası halsizlikte, günlük aktivite çocuğun ayarlayabileceği yavaş yavaş artan tempo önerilir. Fiziksel, bilişsel ve duygusal aktiviteler; kişinin günlük yaşam ve eğitime en iyi şekilde katılmasını sağlayacak, ancak aşırı yüklenme riskini artırmayacak şekilde planlanmalıdır” ifadelerini kullandı.
