Gümrü Antlaşmasının Özeti
Milli Mücadele sırasında imzalanan Gümrü Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin çöküşü ve Sevr Antlaşması'nın ardından doğu cephesinde devam eden çatışmaları sona erdirdi. Kazım Karabekir önderliğindeki Türk kuvvetleri, Ermenileri mağlup ederek Ermeniler'in Osmanlı topraklarını terk etmelerine neden oldu.
Gümrü Antlaşmasının Önemi
Gümrü Antlaşması, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) imzaladığı ilk uluslararası anlaşma oldu. Aynı zamanda TBMM'nin uluslararası alandaki ilk askeri ve siyasi başarısıydı. Antlaşma, Ermenistan'ın TBMM'yi ve Misak-i Milli'yi tanıyan ilk devlet olmasını sağladı. Doğu cephesindeki çatışmalar da bu anlaşmayla sona erdi.
Gümrü Antlaşmasının Tarihçesi
Gümrü Antlaşması, TBMM ile Ermenistan hükümeti arasında 3 Aralık 1920'de imzalandı. Antlaşmanın imzalanmasına Kazım Karabekir, Kaptancızade Hamit Bey ve Süleyman Necati katıldı.
Gümrü Antlaşmasının Maddeleri
Gümrü Antlaşması'nın önemli maddeleri şunlardı:
- Kars ve çevresi Türkiye'ye verilecekti.
- Aras Nehri'nden Çıldır Gölü'ne kadar olan bölge sınır olarak belirlenecekti.
- Ermenistan, TBMM'ye karşı ittifaklar kurmayacaktı.
- İki ülke birbirine tazminat ödemeyecekti.
- Ermenistan, Doğu Cephesi'nden feragat edecekti.
- İki ülke arasında iletişim hatları kurulacaktı.
- Katliam yapmayan göçmen Ermeniler Türkiye'ye geri dönebilecekti.
Gümrü Antlaşmasının Sonuçları
Gümrü Antlaşması, önemli sonuçları beraberinde getirdi:
- Türkiye'ye Rusya'dan gelecek yardımların yolu açıldı.
- Antlaşmada Türkiye ismi resmi olarak kullanıldı.
- TBMM'nin uluslararası alanda itibarı arttı.
- Ermenistan, Sevr Antlaşması'ndaki iddialarından ilk vazgeçen ülke oldu.
- Ermenistan topraklarını genişletme planlarından vazgeçti.
- Doğu Cephesi, Milli Mücadele sırasında kapatılan ilk cephe oldu.
