Bilim insanlarına göre koku algısı büyük ölçüde kültür, alışkanlıklar ve kişisel deneyimlerle şekilleniyor. Bir kişi için tiksindirici olan bir koku, bir başkası için nötr hatta hoş bulunabiliyor. Ancak araştırmalar, çürüme ve dışkı gibi kükürt içeren kokuların neredeyse evrensel biçimde olumsuz algılandığını gösteriyor. Bunun nedeni, insan beyninin bu kokuları evrimsel süreçte sağlık tehdidiyle ilişkilendirmesi olarak açıklanıyor.
DOĞADA KOKU REKORU SAHİPLERİ
Doğada kötü kokularıyla ün salmış birçok canlı ve bitki bulunuyor. Çürüyen ete benzer kokusuyla bilinen “ceset çiçeği” ve “ceset zambağı” bunların başında geliyor. Meyveler arasında ise durian, yoğun ve ağır kokusu nedeniyle bazı ülkelerde toplu taşıma ve kamu binalarına sokulmuyor.
Hayvanlar dünyasında kokarca uzun yıllardır kötü koku denince akla gelen ilk canlı olsa da, uzmanlara göre güney tamandua ve çizgili gelincik gibi türlerin salgıları çok daha güçlü. Bu hayvanların savunma amaçlı salgıladığı spreylerin geçici körlüğe bile yol açabildiği belirtiliyor.
KİMYASAL AÇIDAN EN DAYANILMAZ KOKU
Bilimsel araştırmalar, “en kötü koku” unvanı için hayvanlardan çok kimyasal bileşiklerin öne çıktığını gösteriyor. Kimyagerlere göre bu alandaki en güçlü aday, tiyoaseton adı verilen madde. Tiyoasetonun kokusu o kadar yoğun ve rahatsız edici ki, laboratuvar ortamında üzerinde çalışmak bile neredeyse imkansız olarak tanımlanıyor.
TARİHE GEÇEN OLAY
Tiyoasetonun ünü, 1889 yılında Almanya’da yaşanan bir olayla pekişti. İlk damıtma denemesi sırasında ortaya çıkan koku, kısa sürede şehrin büyük bölümüne yayıldı. O döneme ait kayıtlara göre insanlar bayıldı, mide bulantısı yaşadı ve şehirde panik havası oluştu. Kimyagerler bu kokuyu, “cehennemden gelen bir çöp kutusu” benzetmesiyle tarif ediyor.
KOKUDAN DAHA KÖTÜSÜ MÜMKÜN MÜ?
Araştırmalar, teorik olarak evet yanıtını veriyor. Laboratuvar ortamında temizlik ürünlerinde kullanılan standart “tuvalet kokusu” ile askeri amaçlarla geliştirilen eski koku karışımları bir araya getirildiğinde, ortaya insan dayanıklılığının sınırlarını zorlayan bir karışım çıktı. Bilim insanlarının espriyle “koku çorbası” adını verdiği bu karışım, bugüne kadar elde edilen en rahatsız edici kokulardan biri olarak tanımlanıyor.
www.sozcu.com.tr internet sitesinde yayınlanan yazı, haber ve fotoğrafların her türlü telif hakkı ‘ye aittir. İzin alınmadan,
Etiketler:
