Bir dönemin internet devi, Wikipedia, dijital çağın yeni güçleri karşısında sarsılıyor.
ChatGPT, Copilot ve Gemini gibi yapay zekâ tabanlı sohbet botlarının yükselişi, milyonlarca kullanıcının bilgiye ulaşma şeklini değiştirdi. Artık insanlar sorularına kaynak siteye gitmeden doğrudan bu sistemlerden yanıt alıyor. Bu da Wikipedia’nın ziyaretçi trafiğinde keskin bir düşüşe yol açtı.
Wikipedia’nın bağlı olduğu Wikimedia Vakfı, kullanıcıların hâlâ Wikipedia verilerine eriştiğini ancak bunu dolaylı yollarla yaptığını söylüyor.
Vakıf yetkililerine göre asıl sorun, yapay zekâ sistemlerinin Wikipedia’dan aldığı bilgileri paylaşırken kaynak bağlantısı vermemesi.
Yani milyonlarca kişi Wikipedia içeriğini okuyor ama siteye hiç uğramıyor.
Wikimedia Vakfı, bu durumun “özgür bilginin sürdürülebilirliği” için ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguluyor. Açıklamada, “Bizim içeriğimizi kullanan sohbet botları ve platformlar, kullanıcıları kaynağa yönlendirmelidir” denilerek adil kullanım çağrısı yapıldı.
Bugün piyasadaki neredeyse tüm büyük dil modelleri OpenAI, Google, Anthropic ve Meta — Wikipedia verilerini kullanıyor.
Wikimedia Direktörü Marshall Miller, “Tüm büyük yapay zekâ modelleri Wikipedia içerikleriyle eğitiliyor. Bu bilgiler, arama motorlarında ve sosyal medyada yeniden sunuluyor,” dedi. Ancak Miller’a göre bu döngü, kaynak gösterilmeden devam ederse, gönüllüler tarafından oluşturulan özgür bilginin geleceği tehlikeye girebilir.
Wikipedia, yalnızca kullanıcı desteğine güvenmek yerine yeni stratejiler geliştirmeye başladı.
Vakıf, üçüncü tarafların içerikleri daha sorumlu biçimde kullanabilmesi için yeni bir lisanslama ve erişim çerçevesi üzerinde çalışıyor.
Ayrıca teknik altyapıya yapılacak güncellemelerle, yapay zekâ botlarının kontrolsüz veri çekmesinin önüne geçilmesi planlanıyor.
Sadece Wikipedia değil, birçok bilgi platformu benzer sorunla karşı karşıya. Cloudflare gibi internet altyapı devleri de yapay zekâ botlarının sınırsız veri erişimini kısıtlamaya çalışıyor. Ancak uzmanlara göre kısa vadede bu çabalar yeterli olmayabilir.
“Yapay zekâ, bilgiyi özetliyor ama kaynağa yönlendirmiyor,” diyen uzmanlar, bu durumun bilgi ekosistemini zayıflatabileceği uyarısında bulunuyor.
Wikipedia hâlâ dünyanın en büyük bilgi arşivlerinden biri. Ancak yapay zekâ çağında bilgiye ulaşmanın şekli değişiyor. Artık insanlar, arama motorlarının veya ansiklopedilerin değil, dijital asistanların rehberliğinde bilgiye ulaşıyor.
