Bugüne dek Ay yüzeyinin elementlerin oksitlenmesine uygun olmadığı düşünülüyordu. Demirin Ay’da genellikle indirgenmiş formlarda bulunması ve oksijenin yok denecek kadar az olması bu görüşü destekliyordu. Ancak yeni çalışma, bu anlayışı ciddi biçimde sorguluyor.
Son yıllardaki keşifler, özellikle Ay’ın kutup bölgelerinde manyetik özellikler taşıyan hematit gibi minerallerin yaygınlığına işaret ediyordu. Fakat bu minerallerin kalıcı olup olmadığı ya da Ay yüzeyinde gerçekten bulunduklarına dair net bir kanıt bugüne kadar elde edilememişti.
Önceki Chang’e-5 görevi sırasında bazı oksitlenmiş demir formlarına dair ipuçları bulunmuş, bu izlerin göktaşı çarpmalarının yarattığı yoğun ısı ve basınca bağlı olarak ortaya çıkabileceği düşünülmüştü. Ancak bu kez, 2024 yılında gerçekleştirilen Chang’e-6 görevi sayesinde Dünya’ya getirilen örneklerde ilk kez doğrudan hematit taneleri keşfedildi.
Science Advances dergisinde yayımlanan çalışmada, bu demir oksitlerin çoğunlukla göktaşı çarpmaları sırasında oluşan yüksek basınçla kaynaşan özel Ay kayaçlarında bulunduğu belirtildi. Araştırmacılar, “Bu bulgu, Ay yüzeyinde Fe₂O₃ varlığına dair güvenilir kanıtlar sunarak geleneksel anlayışı sorguluyor” açıklamasında bulundu.
Bilim insanları, bu tür minerallerin daha önce Ay’ın Güney Kutbu’ndaki Aitken (SPA) Havzası ve Ay’ın uzak yüzündeki Apollo krateri gibi büyük ölçekli meteorit çarpması bölgelerinde oluştuğu teorisini öne sürüyor. Bu çarpmaların, troilit ve diğer sülfit minerallerinden çevreye salınan oksijenin, demir mineralleriyle etkileşime girerek oksitlenmeye neden olduğu düşünülüyor.
Araştırma ekibi, Ay’da bu tür oksitlenmiş minerallerin varlığının yalnızca jeolojik değil, aynı zamanda Ay yüzeyindeki gizemli manyetik anomalilerin de kökenini açıklamada önemli rol oynayabileceğini belirtiyor. Özellikle SPA Havzası’nın kuzeybatısında gözlenen bu manyetik sapmaların nedeni hâlâ tam olarak çözülebilmiş değil.
