ABD ile Çin arasındaki teknolojik soğuk savaş, 2018’de başlayan ihracat kısıtlamalarıyla alevlendi. Trump yönetimi, Hollanda’yı baskılayarak ASML’nin Litografi, çiplerdeki devre desenlerini silikon wafer’lara (levhalara) kazıma işlemi olan EUV (Extreme Ultraviolet (Aşırı Ultraviyole) makinelerini Çin’e satmasını engelledi; Biden döneminde ise kısıtlamalar genişleyerek Çin’i en az bir nesil geride bırakmayı hedefledi. Bu yaptırımlar Huawei gibi şirketleri vurdu ve Çin’in yarı iletken bağımlılığını derinleştirdi.
Ancak Reuters’ın ortaya çıkardığı bilgilere göre Çin, bu engellere rağmen gizli bir “Manhattan Projesi”yle yanıt verdi: Shenzhen’de geliştirilen EUV prototipi, Batı’nın tekelindeki teknolojiyi kırmaya yönelik büyük bir adım. Bu başarı, Başkan Xi Jinping’in en öncelikli hedefi olan yarı iletken kendi kendine yeterliliğinin zirve noktası niteliğinde.
Yüksek güvenlikli Shenzhen laboratuvarında Çinli bilim insanları, Washington’ın yıllardır önlemeye çalıştığı bir makineyi geliştirdi: Yapay zeka çiplerinden akıllı telefonlara ve Batı askeri üstünlüğünün temel taşlarına kadar birçok alanda kullanılan son teknoloji yarı iletkenleri üretebilecek bir prototip. 2025 başında tamamlanan ve şu anda test aşamasındaki bu devasa makine, neredeyse bir fabrika katını dolduruyor. Prototip, Hollandalı yarı iletken devi ASML’nin eski mühendisleri tarafından şirketin EUV makinelerinin tersine mühendislik yöntemiyle inşa edildi.
