Alzheimer hastalığının ilk belirtilerini, hafıza sorunları ortaya çıkmadan önce tespit edebilecek bir kan testi geliştirildi. Finlandiya’da yapılan geniş kapsamlı bir araştırmaya göre, bu test sayesinde hastalığın risk grubundaki kişilerde erken teşhis mümkün olabilir.
“Genç Finlilerde Kardiyovasküler Risk” adlı uzun dönemli araştırmada, 41 ila 56 yaş arası kişilerin kanında Alzheimer ile ilişkili beyin biyobelirteçlerinin yüksek seviyelerde olduğu bulundu. Bu durum, hastalığa ait biyolojik değişikliklerin, belirtiler ortaya çıkmadan on yıllar önce başlayabileceğini gösteriyor.
Toplam 2051 kişinin (1237 orta yaşlı yetişkin ve 814 ebeveynleri) katıldığı araştırma, Turku Üniversitesi uzmanları tarafından yürütüldü ve “The Lancet Healthy Longevity” dergisinde yayımlandı.
Araştırmacılar, biyobelirteç seviyelerinin kalıtsal olabileceğine dikkat çektiler. Özellikle annelerin biyobelirteç düzeylerinin, çocuklarında da benzer şekilde görülebileceği belirtildi. Bu durum, Alzheimer’ın genetik yatkınlıkla nasıl bağlantılı olduğunu gösteren önemli bir ipucu sağlıyor.
Turku Üniversitesi Uygulamalı ve Önleyici Kardiyovasküler Tıp Araştırma Merkezi’nden kıdemli araştırmacı Suvi Rovio, Alzheimer biyobelirteçlerinin daha önce genellikle beyin görüntüleme veya beyin omurilik sıvısı örnekleriyle tespit edildiğini hatırlatarak, yeni geliştirilen ultra hassas teknolojiler sayesinde artık bu göstergelerin kan örnekleriyle de ölçülebildiğini açıkladı.
Rovio, bu gelişmenin Alzheimer teşhisi için büyük bir potansiyel sunduğunu ancak henüz klinik teşhis aracı olarak kullanıma hazır olmadığını belirtti. Farklı yaş gruplarında ve popülasyonlarda daha fazla araştırma yapılması ve referans değerlerin standartlaştırılması gerektiğini vurguladı.
Araştırmada ayrıca ileri yaş ve böbrek hastalığı gibi faktörlerin, hafıza sorunları başlamadan önce bile daha yüksek biyobelirteç seviyeleriyle bağlantılı olduğu görüldü.
Bilinen genetik risk faktörlerinden APOE ε4 genine sahip yaşlı kişilerde de biyobelirteç düzeylerinin daha yüksek olduğu gözlemlendi. Ancak araştırmacılar, bu genin etkisinin 60 yaş altındaki kişilerde henüz ortaya çıkmadığını belirttiler.
Projede yer alan bir diğer kıdemli araştırmacı Marja Heiskanen, bulguların orta yaştan itibaren beyin sağlığına dair yeni ve değerli bilgiler sağladığını ifade etti. Heiskanen, biyobelirteçlerin çoğunlukla yaşlı kişilerde incelendiğini, bu çalışmanın ise daha erken dönemlerdeki değişikliklere odaklanarak önemli bir boşluğu doldurduğunu sözlerine ekledi.
