New York’taki bazı restoranlar, maliyetleri düşürmek için alışılmadık bir deneye imza attı. Restorana giren müşteriler, artık bir garson tarafından değil, binlerce kilometre öteden, Filipinler’den video bağlantısıyla bağlanan bir çalışan tarafından karşılanıyor.
Özellikle fast food ve Asya mutfağı zincirlerinde hızla popülerleşen bu yeni sistemde, müşteriler masaya veya tezgaha geldiklerinde karşılarında bir ekran buluyor. Siparişler, canlı video bağlantısı aracılığıyla Filipinler’de bulunan personele veriliyor.
Bu sıradışı sistemin arkasındaki temel motivasyon ise maliyet. New York’ta asgari saatlik ücret 16 dolar (yaklaşık 14 avro) seviyesindeyken, Filipinler’de bu rakamın dörtte birine denk gelmesi, işletme sahiplerini bu yönteme itiyor.
Pandemi günlerinden hatırladığımız Zoom benzeri bir sistemle tüm iletişim kurulurken, müşterilere Amerikan geleneği uyarınca ekranda %18 bahşiş bırakma seçeneğinin sunulması ise tartışmaların fitilini ateşliyor.
New York Post’a konuşan Filipinli bir çalışan, uzaktan çalışmaktan memnun olduğunu ve memleketindeki kazancından çok daha iyisini elde ettiğini belirtse de, net bir rakam vermekten kaçındı.
Müşteriler ise bu yeni deneyim karşısında ikiye bölünmüş durumda. Bir kesim bu teknolojik yeniliği ilginç bulurken, diğer kesim restoran sahiplerini eleştirerek, bir personelin fiziksel varlığının ve kurulan insani bağın restoran deneyiminin temel bir parçası olduğunu savunuyor.
Sistemin etik olup olmadığı ve Filipinli çalışanların ABD’deki meslektaşlarıyla aynı koşullara sahip olup olmadığı da ciddi bir endişe kaynağı. Bu çalışanların doğrudan restorana mı, yoksa bir aracı kuruma mı bağlı oldukları ve kazancın ne kadarının işletme sahiplerine kaldığı belirsizliğini koruyor.
Eleştirilerin odağındaki işletme sahipleri ise bu hamleyi “işgücü kıtlığı sorununu çözmede son derece başarılı” olarak nitelendiriyor. Bir işletmeci, “Bu işçiler kimsenin işini çalmıyor. Önemli olan işin iyi yapılması; kimin ve nereden yaptığının bir önemi yok” diyerek durumu savunuyor.
Bazı restoran sahipleri ise şimdiden bir sonraki adımı planlıyor: Uzak bağlantıdaki bu insan çalışanları da tamamen yapay zeka ile değiştirmek.
