Yeni bir araştırma, Britanya’da 20 binden fazla kişinin Parkinson hastalığıyla farkında olmadan yaşıyor olabileceğini ortaya koydu.
Daily Mail’de yer alan habere göre, İngiltere’de her 20 dakikada bir, hareketi kontrol eden beyin hücrelerini yok eden ilerleyici nörolojik bozukluk Parkinson teşhisi konulduğu tahmin ediliyor. Daha önce uzmanlar, dünyada Parkinson hastalığıyla yaşayan kişi sayısının 2050 yılına kadar iki katına çıkarak 25 milyona ulaşacağını öngörmüştü. Ancak Parkinson’s UK tarafından yapılan yeni araştırma, 2019 ile 2021 yılları arasında teşhis oranlarının yüzde 26 azalarak 26 binden 19 bin 300’e düştüğünü gösterdi.
Bu düşüşün Covid-19 pandemisinden etkilenmiş olabileceği belirtiliyor; ancak araştırmacılar, aradan beş yıl geçmesine rağmen oranların pandemi öncesi seviyelere dönmediğine dikkat çekti.
Çalışma, aşırı ölümlerin hastalığın yaygınlığı üzerinde küçük bir etkisi olduğunu, asıl nedenlerin ise NHS’teki (İngiltere Ulusal Sağlık Servisi) uzun bekleme listeleri ve nöroloğa ulaşmadaki zorluklar olduğunu ortaya koydu.
Daha da endişe verici olan, 18 milyon hasta kaydının analizine göre yaklaşık 21 bin kişinin farkında olmadan Parkinson hastası olabileceği. Araştırmanın Movement Disorders Clinical Practice adlı dergide yayımlanmasının ardından, yardım kuruluşu Parkinson’s UK, NHS’e “teşhis krizi”ni çözme çağrısında bulundu.
Parkinson’s UK’in CEO’su Caroline Rassell, “Covid döneminden kalan son derece uzun bekleme sırası ve nöroloji hizmetlerinin yavaş toparlanması, Parkinson hastası binlerce kişinin muayene olmasını zorlaştırdı. Bazı insanlar bir nöroloğu görebilmek için beş yıl bekliyor. Çok sık duyduğumuz bir durum; insanlar birimden birime yönlendiriliyor, belirsizlik içinde kalıyor ve teşhis beklerken en kötüsünden korkuyorlar. Bu kesinlikle kabul edilemez. Maddi imkânı olanları, yanıt bulmak için özel sağlık hizmetlerine yönelmeye mecbur bırakıyor” dedi.
Rassell sözlerini şöyle sürdürdü: “Biz, kampanyalar yürütmeye, kilit pozisyonları finanse etmeye ve sağlık profesyonellerini eğitmeye devam ediyoruz ki Parkinson hastalarına gereken uzman bakımı sağlayabilsinler. Ama bunu tek başımıza yapamayız. Bu yüzden NHS’in bu teşhis krizine acilen çözüm bulması, büyüyen bekleme sırasını azaltması ve kaliteli, uzman bakıma erişimi iyileştirmesi gerekiyor.”
Bir hükümet sözcüsü yaptığı açıklamada, “Rekor düzeyde uzun bekleme listelerini miras aldık; çok fazla insanın teşhis ve tedavi için kabul edilemez süreler beklemesi gerekiyor. Ancak bu durumu tersine çevirmek ve bekleme sürelerini azaltmak için hızla çalışıyoruz. Bunun için iş gücüne, personel eğitimine, tedavi araştırmalarına ve yeni teknolojilere yatırım yapıyoruz” dedi.
Hastalığın klasik belirtileri arasında elde veya kolda başlayan titreme, hareketlerde yavaşlama ve kas sertliği yer alıyor; ancak daha erken fark edilebilecek başka belirtiler de var.
Parkinson’s UK’te danışma hattı sorumlusu olan ve hastalığa yeni teşhis konan kişilere destek veren Victoria Baggaley, hastalığın kolayca göz ardı edilebilen bazı az bilinen erken uyarı işaretlerini şöyle sıraladı:
1. Koku alma duyusunun kaybı: İlk ve kolayca fark edilmeyen belirti, koku alma duyusunun kaybıdır. Araştırmalar, bunun Parkinson hastalarında yaygın bir durum olduğunu gösteriyor.
Örneğin, bazı kişiler en sevdikleri yiyeceklerin kokusunu almakta zorlanabilir. Bu durum, diğer belirtiler ortaya çıkmadan yıllar önce başlayabilir.
2. Uyku problemleri: Uyku sorunları da Parkinson gelişmekte olan kişilerde sık görülür; bunun nedeni genellikle kas sertliği, ağrı ve huzursuz bacak sendromudur. Gece sık sık idrara kalkmak veya uyurken kısa süreli nefes durmaları (uyku apnesi) da yaygın belirtiler arasındadır.
3. El yazısında değişiklikler: Beyindeki değişiklikler nedeniyle Parkinson hastalarının hareketleri eskisine göre daha küçük ve daha az güçlü hale gelebilir. Bu da kişinin el yazısının küçülmesine veya yazının zamanla giderek daha küçük hale gelmesine yol açabilir.
4. Mesane ve bağırsak sorunları: Hastalığın göz ardı edilebilen dördüncü belirtisi, mesane veya bağırsak problemleridir. Aniden ve uyarı olmadan idrara çıkma ihtiyacı hissetmek veya geceleri sık sık tuvalete gitmek en yaygın mesane belirtileridir. Kabızlık ise en sık görülen bağırsak problemidir.
5. Depresyon: Beşinci uyarı işareti depresyondur — Parkinson hastalarının neredeyse yarısında görülür. Bu durum uzun süreli yoğun üzüntü ya da duygusal boşluk hissiyle kendini gösterebilir. Ayrıca düşük enerji, artan iştah ve konsantrasyon güçlüğü şeklinde de ortaya çıkabilir.
6. Anksiyete (Kaygı): Benzer şekilde, kaygı hissetmek de kolayca göz ardı edilen yaygın bir erken uyarı işaretidir ve bu sadece sürekli endişelenmek anlamına gelmez. Kaygı; korku veya sıkıntı hissi, konsantrasyon zorluğu, terleme, nefes darlığı, kalp çarpıntısı ve baş dönmesi gibi belirtilerle de kendini gösterebilir.
7. Yorgunluk (Bitkinlik): Yedinci erken belirti ise dinlendikten sonra bile geçmeyen yorgunluktur, bu durum Parkinson hastalarının yarısını etkiler. Bu belirti her zaman sabit değildir; gün içinde veya günler arasında değişiklik gösterebilir, bu da fark edilmesini zorlaştırır.
Hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamakla birlikte, erken teşhis sayesinde hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yönelik kişisel tedavi planları hazırlanabiliyor.
