Selenyum ve çinko, sağlıklı bir yaşam için gerekli olan eser elementlerdir. İkisi de güçlü antioksidan özellikleriyle öne çıkar…
Kış aylarının yaklaştığı bugünlerde bağışıklığın güçlü tutulması gerektiğini hatırlatan İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, ‘’Bunun için C ve D vitaminleri kadar selenyum ve çinko mineralleri de göz ardı edilmemeli’’ dedi ve şu bilgileri paylaştı:
Prof. Dr. Osman Erk
Selenyumu, vücut kendi başına üretemediği için dışarıdan alınması gerekir. Bağışıklık sistemini destekleyen en önemli minerallerden biridir. Eksikliği enfeksiyonlara eğilimi artırır.
– Bu mineral, bağışıklık sisteminde doğal öldürücü hücrelerin ve vücudun koruma merkezi olarak görev yapan T lenfositlerin sayısını artırır. T hücreleri daha önce geçirilen enfeksiyonları hatırlar. Bu özellik ‘bağışıklık hafızası’ olarak adlandırılır.
– Selenyum, aşırı aktif olan bağışıklık hücrelerini baskılar. Böylelikle bağışıklık dengesi kurulur. Farklı bağışıklık hücrelerinin de aktif hale gelmesini sağlar.
– Selenyum, genlerin hasar görmesini engeller ve karaciğerin detoks faaliyetlerine yardımcı olur.
– Glutatyon transferaz ve glutatyon peroksidaz gibi antioksidan enzimlerin en önemli tamamlayıcısıdır. Serbest radikallere karşı koruma sağlar ve kalp-damar hastalıkları riskini azaltır.
– Ayrıca tiroid bezinin fonksiyonlarını sürdürebilmesini sağlar ve üreme sağlığını destekler.
Sürekli ve yoğun tarım; tarım ilaçları (zehirleri) ve kimyasal gübreler toprakta selenyum seviyesini azaltmaktadır.
Bu yüzden günlük beslenme düzeniyle yeterli selenyum alınması giderek azalmaktadır.
Sert kabuklu kuruyemişler (ay çekirdeği, fındık, ceviz, Brezilya cevizi), tohumlar (susam); deniz ürünleri (ringa balığı, morina); bitkisel gıdalar (lahana, mantar, kabak, kuru fasulye, mercimek), yoğurt, peynir, yumurta, muz ve tam buğday ekmeği selenyumdan en zengin gıdalardır.
Selenyumun günlük alınması gereken miktarı 150-200 mikrogramdır. Selenyum içeren besinlerin düzenli tüketimiyle günlük selenyum ihtiyacını karşılanabilir. Ancak toprağı selenyum bakımından fakir olan bölgelerde yaşayan insanlar, diyaliz hastaları, HIV pozitif hastalar ve Crohn hastalığı gibi sindirim bozukluğu olan hastalar doktora danışarak selenyum desteği alabilir.
Topraktaki çinko miktarı ve kimyasal gübre kullanılması gıdalardaki çinko seviyelerini etkilemektedir.
Hayvansal gıdalar (kırmızı et, tavuk, hindi eti, somon) çinko bakımından zengindir ve bu gıdalardaki çinkonun emilimi oldukça iyidir.
Yulaf, baklagiller, tam tahıllar, kuruyemişler, bezelye, ıspanak, roka ve pazı çinkodan zengin bitkisel gıdalardır.
Süt, yoğurt ve peynir de çinko içerir. Anne sütü ve inek sütü çinkodan fakirdir. Tahıllar işlenerek un haline getirildiğinde çinko miktarı azalır.
Alkol kullanan kişilerde çinko eksikliği sıktır.
Çinko da vücut tarafından üretilmediği için dışarıdan alınması gereken bir mineraldir. Çinko bakımından zengin gıdaları tüketenlerin bağışıklık sisteminin güçlü olduğu; enfeksiyonlara ve kansere karşı daha dirençli oldukları bilinmektedir.
Çinko hem hücresel hem de hümoral (sıvısal) bağışıklık sistemini destekler. Çinko viral etkenlere bağlı nezle, grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonu hastalıklarının süresini kısaltır. Alt solunum yolu yani zatürre görülme sıklığını da azaltır.
Beyin hücreleri de birbirleriyle iletişim kurmak için çinkoya ihtiyaç duymaktadır.
Sağlıklı ve dengeli beslenmeyle günlük çinko ihtiyacı karşılanır. Günlük ihtiyaç ise cinsiyete ve yaşa göre değişir. Kadınlar için 8, erkekler için 10 mg’dır. Çinko içeren besinlerin gün içinde tüketilmesi bu ihtiyacı karşılar. Ayrıca, baklagilleri C vitamini ile birlikte tüketmek çinko emilimini artırır. Bazı hastalıkların ve beslenme biçiminden kaynaklı oluşan çinko eksikliğinde hekim tavsiyesiyle takviye alımı yapılmalıdır.
Çinko vücutta azaldığında;
– Solunum yolu enfeksiyonları tekrarlar,
– Kısırlık n Yaraların geç iyileşmesi.
– Saç dökülmesi n İştahsızlık
– Cilt kuruluğu gibi belirtiler görülür.
