Gizli şeker (pre-diyabet) kan şekeri düzeylerinin normalin üzerinde olduğu fakat bu düzeyin henüz diyabet tanısı alacak kadar yüksek olmadığı anlamına gelir…
Tip 2 diyabet teşhisi alan hastaların hemen hepsi hastalığa yakalanmadan önce pre-diyabet evresinden geçer. Dünya’da ve ülkemizde yaygın bir sorun olan gizli şekeri ‘diyabetin ayak sesleri’ olarak nitelendiren İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu süreçle ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle sıraladı:
Neden ciddiye alınmalı?
Kan şekerinin 100-126 mg/dl arasında olduğu dönem prediyabet (hafif diyabet) dönemidir. Prediyabet için kullanılan diğer isimler bozulmuş açlık glikozu, glikoz intoleransı ve sınırda diyabettir. Pre-diyabet dönemi en az diyabet dönemi kadar sorunludur. Bu dönemde de diyabetin bütün komplikasyonları ile karşılaşmak mümkündür.
Genellikte fark edilmez
Pre-diyabet belirti vermez, bu yüzden bir kan tahlili yaptırmadan anlaşılmaz. Belirtiler ancak diyabete dönüştüğünde ortaya çıkmaktadır. Ağız kuruluğu, çok su içme, sık acıkma, sık idrara çıkma, bulanık görme gibi şikayetler ancak bu evreden sonra görülür.
Sebepleri nelerdir?
En önemli neden genetik faktördür. Bunun yanı sıra hipertansiyon, gebelikte şeker hastası olanlar, kötü beslenme, hareketsiz yaşam, kilo fazlalığı gibi faktörler birbirinden bağımsız olarak hastalık riskini artırabilir. Bu risk faktörlerini taşıyan kişiler yılda bir kez kan şekerlerini ölçtürmeli ve takiplerini mutlaka yaptırmalıdır.
Teşhisi çok kolay
Rutin kontrolleriniz sırasında yılda bir kez açlık kan şekerinizin kontrol edilmesi yeterlidir. Böylelikle gizli şekeriniz olup olmadığını kolaylıkla öğrenebilirsiniz. Bu nedenle yıllık kontrollerinizi sakın aksatmayın.
Riski azaltma yolları
Pre-diyabet dolayısıyla diyabet riskini azaltmak için şu noktalara dikkat edilmelidir…
– Kalori kontrolü
– Doğal ve taze besinler
– Fiziksel aktivite, egzersiz n Uyku n Huzur
– Omega-3
– Yeşil yapraklı sebzeler
– Kuruyemişler
Bunları ölçülü tüketin
-Tam tahıllar
-Baklagiller
-Meyveler
Bunlardan uzak durun
– Şeker, mısır şurubu ve rafine karbonhidratlar.
– Unlu gıdalar, beyaz ekmek.
– İşlenmiş ve ambalajlı gıdalar.
– Meyve suları, asitli içecekler, enerji içecekleri, tatlandırıcılar.
Diyabet riski nasıl azaltılır?
Diyabetin başladığı yer olarak kabul edilen pre-diyabet önlenebilir bir sorun olarak görülmektedir. Diyabet, pankreasta insülin salgısının bozulduğu yerde başlar. Bunun en önemli nedeni ise vücuttaki yağ fazlalığıdır. Dolayısıyla kilo vermek, sağlıklı beslenmek ve egzersiz yapmak bu bozuklukların giderilmesini sağlamaktadır. Bu sayede, uzun dönemde diyabete olan gidişatı geriletmek mümkün olabilmektedir.
Hangi hastalıkları tetikler?
Tedavi edilmeyen pre-diyabet, diyabet yani halk arasındaki adıyla şeker hastalığına dönüşür.
Diyabet, kandaki tüm şekerin işlenememesinden kaynaklanır. Vücuttaki şeker seviyesini dengeleyen insülin yetersiz salgılandığında ya da insüline cevap verilemediğinde kanda oluşan yüksek şeker bu hastalığa yol açar.
Kesin tedavisi olmayan diyabet kontrol altına alınmadığında kalp-damar, karaciğer yağlanması, kronik böbrek yetmezliği, kanser, alzheimer gibi ciddi hastalıkları tetikler, felce neden olabilir.
