Türkmenistan’ın çöllerinde 50 yılı aşkın süredir aralıksız yanan ve “Cehennem Kapısı” olarak bilinen Darvaza Gaz Krateri, hem gizemli oluşumuyla hem de etkileyici görüntüsüyle gündem oluyor. Yangının nasıl başladığı hala kesin olarak bilinmezken, bölgeden gelen son açıklamalar alevlerin giderek azaldığını gösteriyor.
Karakum Çölü’ndeki dev kraterin ortaya çıkışı hakkında net bir kayıt bulunmuyor. En yaygın teori, 1971’de Sovyet jeologlarının sondaj sırasında doğal gaz dolu bir mağarayı delmesiyle zeminin çöktüğü ve gaz sızıntısını durdurmak için ateşin yakıldığı yönünde. Buna karşılık bazı yerel jeologlar, ateşin aslında 1980’lerde başladığını savunuyor. Belgelerin bir kısmı gizli olduğu için yangının gerçek başlangıç tarihi hala tartışmalı.
Türkmenistan yönetimi, yıllardır süren yangının çevre ve halk sağlığı açısından olumsuz etkileri olduğunu belirterek krateri kontrol altına almak için adımlar attığını duyurdu. Devlet enerji şirketi Turkmengaz, alevlerde “neredeyse üçte bire varan azalma” yaşandığını açıkladı.
Tüm risklere rağmen krater, ülkenin en çok ziyaret edilen turistik noktalarından biri. Geceleri metrelerce yükselen alevler, ziyaretçiler için büyüleyici bir manzara oluşturuyor. Bölgeyi ziyaret edenler tuhaf kokular ve benzersiz atmosferden söz ederken, yerel halk ise ışığa çekilen örümceklerin ateşe atladığını iddia ediyor. Yakın çevrede kurulan yurt tipi çadırlarda konaklama da mümkün.
Kanadalı kaşif George Kourounis, 2013’te kraterin içine inen ilk kişi olarak tarihe geçmişti. Gördüklerini “ateşten bir arena, her yanda binlerce alev ve jet motoru gibi uğuldayan bir ses” sözleriyle anlattı.
Krater, Türkmenistan ve Özbekistan’a uzanan Amu-Derya Havzası üzerinde yer alıyor; bölge dünyanın en verimli doğal gaz alanlarından biri olarak biliniyor. Yarım yüzyıldır yanan bu dev alev çukuru, hem jeolojik bir hata hem de sıradışı bir turistik cazibe olarak varlığını sürdürüyor.
