Daily Galaxy’nin aktardığı bilgilere göre McDermitt kalderası, milyonlarca yıl önce çökmüş büyük bir süper yanardağın kalıntısı. Volkanik yapının altında keşfedilen lityum rezervi, elektrikli araçlardan yenilenebilir enerji depolama sistemlerine kadar modern teknolojinin temel ihtiyaçlarından birini karşılayabilecek büyüklükte.
DÜNYANIN EN BÜYÜK LİTYUM YATAĞI
Minerals dergisinde yayımlanan araştırmaya göre McDermitt’teki rezervler yalnızca ABD’nin değil, dünya genelindeki en büyük lityum yatakları arasında. Hatta uzmanlar, rezervin Güney Amerika’daki dev tuz düzlükleri ve Çin’deki sahalarla rekabet edebilecek, hatta bazılarını geride bırakabilecek düzeyde olduğunu belirtiyor.
“Bu keşif ABD için enerji bağımsızlığı yolunda büyük bir fırsat yaratıyor” değerlendirmesi yapılırken, yatırımcıların ve teknoloji şirketlerinin bölgeye yoğun ilgi gösterdiği ifade ediliyor.
EKONOMİK POTANSİYEL DEVASA
Uzmanlar, lityum rezervinin sürdürülebilir şekilde işlenebilmesi halinde ABD’nin enerji dönüşümünü hızlandırabileceğini, küresel tedarik zincirlerinde dengeleri değiştirebileceğini belirtiyor. Elektrikli araç sektörünün hızla büyüdüğü bir dönemde böyle bir rezerv, ülke için tarihî bir avantaj anlamına geliyor. Ancak bu dev potansiyelin yanında tartışmalar da büyüyor.
BÖLGEDE KÜLTÜREL VE ÇEVRESEL ENDİŞE
McDermitt kalderası yalnızca bir maden sahası değil; aynı zamanda bölgedeki Kızılderili kabileleri için kutsal kabul edilen kadim bir alan. Bu nedenle planlanan madencilik faaliyetleri bölge halkı tarafından tepkiyle karşılanıyor.
Kabile liderleri, bu bölgede yapılacak lityum madenciliğinin kültürel mirasa geri dönülmez bir zarar verebileceğini belirterek çalışmalara karşı çıkıyor. Ekonomik büyüme ile kültürel değerlerin korunması arasında ciddi bir görüş ayrılığı yaşanıyor.
ÇEVRESEL RİSKLER DE GÜNDEMDE
Güney Amerika’daki tuz düzlüklerinde bulunan lityumun aksine, McDermitt’teki rezerv çamurtaşı içinde hapsolmuş durumda. Bu da çıkarma işlemlerinin çok daha zor, maliyetli ve çevre açısından riskli olacağı anlamına geliyor.
Jeologlar, bu tür bir madencilik için genellikle asit yıkama gibi agresif yöntemlerin kullanılması gerektiğini ve bunun doğaya ciddi zarar verebileceğini ifade ediyor. Jeolog Sammy Castonguay şöyle konuştu:
“Bu yapı 16 milyon yaşında. Ve biz onu geri dönüşü olmayacak şekilde değiştirebilecek kararlar alıyoruz.”
Uzmanlar, teknolojinin gelişmiş olmasına rağmen böylesine büyük ölçekli madenciliğin uzun vadeli sonuçlarının hâlâ belirsiz olduğunu vurguluyor.
“DOĞRU YÖNETİLMEZSE GERİ DÖNÜLMEZ ZARAR OLABİLİR”
Bölge yetkililerinden Greg Smith, madencilik sürecinin ancak sorumluluk bilinciyle ve toplumla faydanın paylaşılması şartıyla ilerletilebileceğini söyledi. Smith, “Bunu Oregon’da olduğu gibi tam sorumlulukla yapmalıyız” diyerek çevresel hassasiyete dikkat çekti.
DÜNYANIN DİĞER DEĞERLİ YATAKLARI
Dünya genelinde yapılan keşifler, değerli madenlere yönelik ilginin arttığını gösteriyor. Türkiye’de de yakın dönemde Sivas’ta ton başına 0,89 gram altın içeren 14,9 milyon ton cevher tespit edilmişti. 424 bin ons (yaklaşık 13 ton) altın potansiyeline sahip yatağın tahmini değerinin 1,7 milyar dolar olduğu açıklanmıştı.
