Kelime, ilk olarak 1956 yılında sosyologlar Donald Horton ve Richard Wohl tarafından, televizyon izleyicilerinin ekran karşısındaki kişiliklerle kurduğu bağları tanımlamak amacıyla ortaya atılmıştı. Aradan geçen onlarca yılda, sosyal medyanın yükselişiyle birlikte parasosyal ilişkiler toplumda daha yaygın hale geldi.
Cambridge Sözlüğü’nün tanımına göre, “parasosyal”, kişinin tanımadığı bir ünlü, bir kurgu karakter ya da bir yapay zekâ botu ile arasında hissettiği bağları kapsayan bir sıfat. Bu ilişki biçimi özellikle 2025 yılında kamuoyunun dikkatini fazlasıyla çekti. Arama motorlarında ve Cambridge Sözlüğü’nde “parasosyal” kelimesine yönelik aramalar yıl içinde defalarca zirve yaptı.
Cambridge Sözlüğü Baş Editörü Colin McIntosh, bu kelimenin “2025’in ruhunu yakaladığını” ifade ederek, terimin akademik bir geçmişe sahipken zamanla sosyal medya dilinin bir parçası haline geldiğini vurguladı. McIntosh, halkın ünlülere olan ilgisinin yeni zirvelere ulaştığına ve bu ilginin dil üzerinde doğrudan etkili olduğuna dikkat çekti.
Bu etkileşime örnek olarak Taylor Swift ile NFL oyuncusu Travis Kelce’in nişanı veriliyor. Swift’in nişan haberini açıklama biçimi, medyada büyük yankı uyandırırken, sosyal medya kullanıcılarının bu olaya verdiği duygusal tepkiler “parasosyal” kelimesine olan ilgiyi artırdı. Kullanıcılar, “Bu konuda parasosyal davranmıyorum” gibi ifadelerle bu ilişki biçimini gündelik dile taşıdı.
Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Simone Schnall da bu ilişkilerin yeni bir boyut kazandığını belirtti. Influencerlarla kurulan bağların çoğu zaman sağlıksız olduğunu söyleyen Schnall, yapay zekâ araçlarının da bu sürece dahil olduğunu vurguladı. İnsanların ChatGPT gibi araçları birer arkadaş gibi görmesi, onlardan duygusal destek alması ya da terapi gibi kullanmasının “parasosyal eğilimlerin” tehlikeli bir uzantısı olduğunu ifade etti.
Cambridge Sözlüğü, bu yıl ayrıca dikkat çeken bazı diğer terimleri de öne çıkardı. Bunlar arasında, yapay zekâ tarafından üretilen düşük kaliteli içerik anlamındaki “slop”, bir nesneyi meme’e dönüştürme eylemi olan “memeify” ve kişisel bilgileri anonimleştirme yöntemi “pseudonymization” gibi kelimeler yer aldı.
Sözlük ayrıca “glazing” (Yapay zekâ botlarının yapay övgü cümleleriyle iletişim kurması), “bias” (bir kişinin hayranlık duyduğu K-pop yıldızı gibi medya figürü), “vibey” (iyi atmosferli yer), ve “doom spending” (elde olmayan parayı harcama) gibi 2025’e damga vuran kelimeleri de takip etti.
