Kovid-19 geçiren çoğu kişi hafif semptomlarla hastalığı atlatırken, bazı kişilerde yorgunluk, beyin sisi, vücut ağrısı ve nefes darlığı gibi semptomlar aylarca hatta yıllarca sürebiliyor. Bu duruma “uzun Kovid” adı veriliyor. Ancak bu kalıcı etkilerin neden ortaya çıktığına dair net bir açıklama uzun süredir bulunamamıştı.
Yeni araştırma, uzun Kovid hastalarının kanında “mikro pıhtılar” adı verilen anormal kan pıhtılaşma kümeleriyle, “nötrofil” adlı bağışıklık hücrelerinde oluşan değişiklikler arasında doğrudan bir bağlantı ortaya koydu. Bu mikro pıhtılar ilk kez Kovid hastalarının kanında tespit edilmişti.
Araştırmacılar, nötrofillerin özel bir değişim geçirerek DNA’larını dışarı attığını ve bunun sonucunda “nötrofil hücre dışı tuzakları” (NET’ler) adı verilen lifsi yapılar oluştuğunu buldu. NET’ler, patojenleri yakalayıp yok etmek için görev yapıyor, ancak bu süreç mikro pıhtılarla birleştiğinde sağlıklı kan dolaşımını bozabilecek etkiler doğurabiliyor.
Fransa’daki Montpellier Kanser Araştırma Enstitüsü’nden çalışmanın yazarlarından Alain Thierry, bu etkileşimin fizyolojik düzeyde hastalığa yol açabilecek bir mekanizmayı işaret ettiğini belirtti. Bir diğer yazar Resia Pretorius ise bu yapışkan mikro pıhtıların, NET’lerle birleştiğinde vücudun doğal pıhtı çözme mekanizmalarına karşı daha dirençli hale geldiğini ve uzun süre dolaşımda kalabildiğini söyledi.
Yapılan analizlerde uzun Kovid hastalarının plazmasında, sağlıklı bireylere kıyasla çok daha büyük boyutlu mikro pıhtılar ve daha yüksek seviyede NET oluşumu tespit edildi. Bu durumun özellikle uzun Kovid’le ilişkili damar rahatsızlıklarını kötüleştirdiği düşünülüyor.
Çalışmada, “Daha yüksek NET oluşumunun mikro pıhtıların stabil kalmasını sağlayarak uzun Kovid sendromuna neden olan zararlı etkilere yol açabileceğini öne sürüyoruz” ifadesine yer verildi.
Bilim insanları, Journal of Medical Virology dergisinde yayımlanan bu bulguların uzun Kovid semptomlarına yönelik hedefli tedavi stratejileri geliştirilmesinde önemli bir adım olabileceğini düşünüyor.
