Irak’ta 11 Kasım 2025’te yapılan parlamento seçimlerinin ilk sonuçları, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani liderliğindeki ittifakın açık ara önde olduğunu gösteriyor. Sudani’ye yakın kaynaklara göre ittifak, yaklaşık 50 sandalye ya da daha fazlasını kazanarak “en büyük blok” haline geldi.
Sudani’nin başında olduğu ittifak; “Fıratın Akımları” hareketiyle birlikte eski Başbakan İyad Allavi’nin liderliğindeki Ulusal Koalisyon, Haşdi Şaabi Komisyonu Başkanı Falih el-Feyyad’ın yönettiği Ulusal Sözleşme İttifakı, İbda Kufe, Bilad Sümer Hareketi gibi çok sayıda siyasi oluşumu bir araya getirdi.
Seçimlerin en dikkat çekici rekabeti, eski Başbakan Nuri el-Maliki ile mevcut Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani arasında yaşandı. İran’a yakın çizgisiyle bilinen Maliki’nin “Kanun Devleti” ittifakı, Şii tabanda geleneksel bir güç odağı olmayı sürdürürken; Sudani tüm Iraklılara seslenen bir kampanya yürüttü.
Irak’ta 2003’teki ABD işgalinden sonra 2005’te yapılan ilk seçimlerden bu yana ülke, koalisyonlarla yönetilen kırılgan bir siyasi yapıya sahip. Her seçim sonrasında hükümet kurma süreci aylar, hatta yıllar alabiliyor.
Bu açıdan Sudani’nin elde ettiği zafer, sadece bir siyasi başarı değil, aynı zamanda istikrar arayışının sembolü olarak görülüyor. Analistler, Sudani’nin güçlü bir hükümet kurması halinde Sünni, Şii ve Kürtler arasında dengeli bir yönetim modeli oluşturabileceğini belirtiyor.
Irak Anayasası gereği, ülkenin yönetim sisteminde geleneksel bir güç paylaşımı bulunuyor: Cumhurbaşkanı Kürtlerden, Başbakan Şiilerden, Meclis Başkanı ise Sünnilerden seçiliyor.
Yeni dönemde de bu denge korunacak.
Kürt partiler arasında cumhurbaşkanı adayı konusunda henüz bir uzlaşı sağlanmadı. Ancak Sudani’nin başbakanlık görevini sürdürmesi bekleniyor. Sünni blokun ise meclis başkanlığı için kendi adayını belirlemesi öngörülüyor.
Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’na göre, seçimlere katılım oranı yüzde 55. 21,4 milyon kayıtlı seçmenden 12 milyonu sandığa gitti.
Bu oran, 2021’deki yüzde 41’lik katılımın oldukça üzerinde. Seçim süreci genel olarak güvenli, sakin ve şeffaf geçti.
Seçim öncesinde Türkiye ile imzalanan su işbirliği anlaşması, Sudani’nin iç siyasetteki konumunu belirgin şekilde güçlendirdi.
Irak’ın en büyük geliri petrol olsa da, Fırat ve Dicle nehirleri ülke genelinde yaklaşık 9 milyon Iraklının yaşamını doğrudan etkiliyor. Bu nedenle su yönetimi konusu, ekonomik olduğu kadar stratejik bir öneme sahip.
Uzmanlara göre, Türkiye ile yapılan anlaşma Sudani’ye hem teknik hem de diplomatik prestij kazandırdı ve seçim başarısında belirleyici rol oynadı.
Irak medyasında yer alan yorumlara göre Sudani’nin zaferi, ülkede hükümet kurma sürecini hızlandırabilir. Ancak Şii bloklar arasındaki rekabetin sürmesi, İran’a yakın grupların etkisi ve Kürt partiler arasındaki görüş ayrılıkları yeni dönemde zorluk yaratabilir.
Kesin sonuçların açıklanmasının ardından hükümet kurma süreci başlayacak.
Sudani’nin önündeki en önemli başlıklar;
• Ekonomik istikrarın sağlanması,
• Yolsuzlukla mücadele,
• Kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi,
• Su yönetimi ve tarımsal kalkınma olacak.
Uzmanlara göre, bu hedeflerde ilerleme sağlanırsa 2025 seçimleri, Irak’ta sadece bir siyasi yarış değil, istikrarın yeniden inşası sürecinin başlangıcı olarak tarihe geçecek.
