Basit bir kan testi, sağlığınız hakkında hayati ipuçları verebilir. Uzmanlar, 40 yaşından itibaren, kendinizi tamamen sağlıklı ve zinde hissetseniz bile, bazı temel kan testlerinin yaptırılmasının kritik önem taşıdığı konusunda uyarıyor.
“Önlem almak, tedavi etmekten daha iyidir” sözü, 40’lı yaşlar için kilit bir rol oynuyor. Bu dönemden itibaren, belirti vermeyen bazı kronik hastalıklara yakalanma riski artmaya başlıyor. Kan testleri ise, genellikle “sessizce” gelişen bu hastalıkları erken teşhis etmenin en hızlı ve en kolay yoludur.
Sağlık otoriteleri, 40 yaş üstü herkes için öncelikli olarak kontrol edilmesi gereken üç temel gösterge olduğunu belirtiyor.
Listenin başında, kardiyovasküler sağlığın en önemli göstergesi olan kolesterol yer alıyor. Lipit profili olarak adlandırılan bu test, kandaki yağ seviyelerini ölçer: Toplam kolesterol, HDL (“iyi” kolesterol), LDL (“kötü” kolesterol) ve trigliseritler.
Sağlık otoriteleri, herhangi bir risk faktörü olmasa dahi, erkekler için 40 yaşından, kadınlar için ise 50 yaşından (veya menopozdan) itibaren lipit profili testi önermektedir.
Daha Erken Gerekebilir: Ailede kardiyovasküler hastalık öyküsü, aşırı kilo, obezite ve hipertansiyon gibi risk faktörleri varsa, bu profilin çok daha erken yaşlarda yapılması gerekir.
Kırklı yaşlardaki kişiler için ikinci önemli kontrol, kan şekeri ölçümüdür. Bu test, genellikle “gizli” ilerleyen Tip 2 Diyabet riskini belirlemek için kullanılır.
Uzmanlar, 45 yaşından itibaren, özellikle aşağıdaki risk faktörlerinden birine sahip olan kişilerin mutlaka tarama yaptırmasını tavsiye ediyor:
Aşırı kilo
Hareketsiz yaşam tarzı
Yüksek tansiyon (Hipertansiyon)
Sigara kullanımı
Yüksek kolesterol
Kolesterolde olduğu gibi, diyabet de genellikle belirti vermeden ilerlediğinden, ciddi komplikasyon riskini azaltmak için erken teşhis hayati önem taşımaktadır.
40 yaşından sonra yaptırılması önerilen üçüncü önemli kontrol, böbrek sağlığıyla ilgilidir. Böbrek hastalıkları da oldukça yaygındır ve genellikle son aşamalara kadar sessiz seyreder.
Bu test, 40 yaş üstü herkese rutin olarak önerilmese de, özellikle risk grubunda olan hastalara sıklıkla tavsiye edilir. Hipertansiyon ve Tip 2 Diyabet, böbrek hastalığı için başlıca risk faktörleridir ve bu kişilerin böbrek fonksiyonlarını düzenli olarak kontrol ettirmesi şarttır.
Uzmanlar, bu üç öncelikli kan testinin yanı sıra, 40 yaşından sonra kan basıncının (tansiyon) düzenli olarak ölçülmesinin de altını çiziyor.
Ayrıca, doktorun gerekli görmesi halinde şu testler de genellikle faydalı olmaktadır:
Tam kan sayımı (Beyaz ve kırmızı kan hücreleri)
Tiroid hormonları (Özellikle menopoz dönemindeki kadınlar için)
D ve B12 gibi bazı kritik vitamin seviyeleri
Her kişinin sağlık durumu ve aile öyküsü farklı ihtiyaçlar doğurur. Bu nedenle, hiçbir şikayetiniz olmasa bile yılda en az bir kez doktorunuza görünmeniz ve hangi önleyici kontrollerin sizin için uygun olduğunu öğrenmeniz büyük önem taşımaktadır.
