Bazı uzmanlara göre bu eğilim, korkudan çok bir güç sembolü. Milyarderlerin sığınak tutkusu, hem olası bir felakete karşı hazırlık isteğini hem de kontrol ve üstünlük arzusunu yansıtıyor. Ancak kimi araştırmacılar, bu tür yatırımların “etik sorumluluktan kaçış” anlamına geldiğini savunuyor.
“Kıyamet sigortası” kavramını ilk kez LinkedIn kurucularından Reid Hoffman dile getirmişti. Hoffman, olası krizlere karşı “güvenli bölgelerde” mülk satın aldığını açıkça söylemişti. Özellikle Yeni Zelanda, bu tür yatırımlar için milyarderlerin favori noktalarından biri haline geldi.
Benzer şekilde, Mark Zuckerberg de Hawaii’de inşa ettiği 400 milyon dolarlık dev tesisle gündeme geldi. İnşaatta çalışanlara gizlilik anlaşmaları imzalatıldığı, yerin altında 1500 metrekarelik bir sığınak planlandığı öne sürüldü. Zuckerberg bu iddiaları reddederek “Sadece bir bodrum katı” açıklaması yaptı. Ancak Palo Alto’daki 11 mülk satın alması ve bunların altına 650 metrekarelik yeraltı alanları ekletmesi, söylentileri daha da güçlendirdi.
Bu “kıyamet hazırlığı” eğilimi, kimi teknoloji liderlerinin yapay zeka korkularıyla da birleşiyor. Özellikle “AGI” yani insan zekasını aşan yapay genel zekanın yakın gelecekte geliştirilebileceğine inanan isimler arasında Sam Altman, Ilya Sutskever ve Demis Hassabis bulunuyor. Sutskever, “AGI’yi duyurmadan önce kesinlikle bir sığınak inşa edeceğiz” diyerek bu endişeyi açıkça dile getirmişti.
Ancak bazı bilim insanları bu korkuları abartılı buluyor. Southampton Üniversitesi’nden Dame Wendy Hall, “Yapay zeka etkileyici ama insan zekasına yaklaşmaktan çok uzak. AGI hâlâ bilim kurgu düzeyinde” değerlendirmesinde bulundu. Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Neil Lawrence ise “Nasıl ki hem uçan hem yüzen tek bir genel araç olamaz, tek bir genel zeka türü de olamaz” diyerek AGI kavramının temelsiz olduğunu savundu.
Lawrence’a göre asıl tehlike, gelecekteki süper zeka değil; bugünkü yapay zekanın yarattığı eşitsizlik, işsizlik, önyargı ve yanlış bilgi sorunları. Ancak milyarderlerin bu sorunlara çözüm üretmek yerine kendi güvenliklerini önceliklendirmesi, eleştirilerin odağında.
Teknoloji kültürü eleştirmeni Douglas Rushkoff’a göre bu zihniyet, “insanlığı kurtarma” iddiası altında milyarderleri daha da zenginleştiriyor. Rushkoff, “Her kriz, girişimciler için yeni bir iş fırsatı olarak görülüyor. Kapitalizm kurtarılmadan dünya kurtarılamaz anlayışı hâkim.” diyor.
