Bilim insanları, çocukluk döneminde sergilenen basit bir davranışın, ileriki yaşlardaki başarı ve yaşam standartlarını büyük ölçüde etkilediğini ortaya koydu.
Stanford Üniversitesi’nde yapılan uzun süreli araştırmaya göre, çocuklukta “özdenetim” gösterebilen bireyler, yetişkinlik döneminde daha yüksek akademik başarı, daha istikrarlı kariyer ve daha güçlü sosyal ilişkiler kuruyor.
Bu bulguların temeli, 1960’larda yapılan ünlü “Marshmallow Testi”ne dayanıyor. Araştırmada, çocuklara hemen yemeleri için bir adet marshmallow veriliyor; ancak 15 dakika beklemeleri halinde ikinci bir marshmallow sözü veriliyordu. Araştırmanın sonuçlar ise çarpıcıydı, beklemeyi tercih eden çocuklar, yıllar sonra daha yüksek eğitim düzeyine, daha iyi gelir seviyesine ve daha az riskli davranışlara sahip yetişkinler haline geldi.
Uzmanlar, özdenetimin yalnızca sabırla ilgili olmadığını vurguluyor. Bu beceri, hedefe odaklanabilme, anlık hazdan kaçınma ve planlı hareket etme yeteneğini de kapsıyor. Psikologlara göre çocuk yaşta “şimdi değil, sonra” diyebilen bireyler, yetişkinlikte de uzun vadeli hedeflere sadık kalabiliyor. Bu da onları hem eğitim hem iş hayatında daha başarılı kılıyor.
Çocuklukta özdenetim becerisinin gelişmesinde aile tutumlarının büyük rol oynadığı belirtiliyor. Aşırı korumacı ya da kontrolcü ebeveynler yerine, çocuğa sorumluluk alanı tanıyan aileler, çocukların kendi kararlarını almasına ve sonuçlarını görmesine imkân tanıyor.
Uzmanlar, çocukların hata yapmasına izin verilmesi gerektiğini, çünkü deneyim yoluyla öğrenilen sabrın, ileride kalıcı bir öz disipline dönüştüğünü ifade ediyor.
Araştırmacılar ayrıca, günümüz çocuklarının teknolojiyle iç içe büyümesi nedeniyle özdenetim becerilerinin zayıflayabileceği uyarısında bulunuyor.
Sürekli uyarıcıya maruz kalan çocukların dikkat süreleri kısalıyor ve anlık tatmine yönelme eğilimi artıyor.
Uzmanlara göre bu durumu dengelemek için, ekran süresi sınırlandırılmalı, kitap okuma, doğa etkinlikleri ve yaratıcı oyunlar teşvik edilmeli.
Çocuk gelişimi uzmanları, ebeveynlere şu önerilerde bulunuyor:
-Çocuğunuza küçük bekleme görevleri verin (örneğin: “Tatlıyı yemeden önce masayı toplayalım.”)
-Hedeflerine ulaştığında övgüyle ödüllendirin, sadece sonuç için değil çaba için de takdir edin.
-Başarısızlıkları “ders” olarak görmesini öğretin.
Bu tür davranışlar, çocuklarda sabır, özdenetim ve hedef odaklılık gibi temel yaşam becerilerini güçlendiriyor — ve bunlar, gelecekteki başarıyı belirleyen en önemli etkenler arasında yer alıyor.
