Karanlıktan korkan çocuklar ya da loş ışıkta uyumayı seven yetişkinler… Gece lambası birçok evde neredeyse “olmazsa olmaz” haline geldi. Ancak uzmanlara göre bu alışkanlık, sandığımız kadar masum değil. Araştırmalar, uyku sırasında yanan ışığın beynin biyolojik ritmini bozduğunu, hatta kilo alımı, depresyon ve kalp-damar hastalıklarıyla bağlantılı olabileceğini gösteriyor.
Uyku uzmanları, insan vücudunun karanlıkta dinlenmek üzere programlandığını belirtiyor. “Gece lambasıyla uyumak, beyne hâlâ gündüz olduğu sinyalini gönderir. Bu da melatonin hormonunun salgılanmasını engeller. Melatonin, hem bağışıklık sistemini güçlendirir hem de vücudu yeniler. Işık açık kaldığında vücut bu süreci atlar.” diyen uzmanlar konuyu özetliyor.
Araştırmalar, melatonin üretimindeki azalmayla erken yaşlanma, stres artışı ve bağışıklık zayıflaması arasında doğrudan ilişki olduğunu ortaya koyuyor.
ABD’de yapılan bir çalışmada, gece boyunca loş ışıkta uyuyan kişilerin kalp ritmi ve kan şekeri düzeylerinde bozulma tespit edildi.
Uyku sırasında ışığa maruz kalan deneklerin, sabah uyandıklarında daha yüksek nabız ve daha düşük insülin duyarlılığı gösterdiği saptandı. Uzmanlar bu durumun uzun vadede kalp-damar hastalıklarına zemin hazırlayabileceğini söylüyor.
Çocuk odalarında sıkça kullanılan renkli gece lambaları da riskli. Nörologlar, özellikle mavi ve beyaz ışığın çocukların gelişimini olumsuz etkilediğini vurguluyor: “Çocukların uykusunda ışık kalması, beyin dalgalarını uyanıklık moduna yakın tutar. Bu da sabah yorgunluk, dikkat eksikliği ve öğrenme güçlüğüne neden olabilir.”
Uzmanlar, çocuk odalarında tamamen karanlık bir ortamın mümkün değilse, kırmızı veya amber tonlarında düşük şiddetli ışık kullanılmasını öneriyor.
Göz doktorları, gece lambasının uzun süreli kullanımının retina yorgunluğunu artırabileceğine dikkat çekiyor.
Özellikle yaş ilerledikçe göz merceği ışığa karşı daha hassas hale geliyor. Loş ışıkta sürekli uyuyan kişilerde göz kuruluğu, batma hissi ve sabah bulanıklığı daha sık görülüyor.
-Tam karanlıkta uyuyun: Işık olmadan uyumak, biyolojik saati düzenler.
-Perde seçimine dikkat: Sokak lambaları odaya giriyorsa kalın stor perde kullanın.
-Mavi ışıklı lambalardan kaçının: En zararlı ışık türü mavi tonlardır.
-Zorunluysa zamanlayıcı kullanın: Çocuk odalarında lambayı uyuduktan 15-20 dakika sonra otomatik kapatan sistemler tercih edin.
