Göğüs ağrısı her zaman kalp krizi işareti midir? Uzmanların bu soruya yanıtı: ‘Hayır…’ Çünkü miyokardit (kalp kası iltihabı), perikardit (kalp zarı iltihabı) gibi yalancı kalp krizi olarak adlandırılan ‘kırık kalp sendromu’ da göğüs ağrısıyla ortaya çıkıyor ve kalp kriziyle karıştırılıyor. Kalp-Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, pek bilinmeyen bu sorunla ilgili çarpıcı bilgiler paylaştı…
Kalp-Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Bingür Sönmez
Böyle tetikleniyor!
Kırık kalp sendromu, kalp kaslarının bir kısmının hızla zayıfladığı kısa süreli bir durumdur. Bu durum genellikle ani bir üzüntü ya da stresle ortaya çıkar. Aşırı sevincin de (piyango kazanma, beklenmeyen güzel bir haber) kırık kalbe neden olması mümkündür. Dolayısıyla “stres kardiyomiyopatisi” olarak da bilinir.
Kalp krizinden ayırt etmek zor
Şikâyetler ani stresten birkaç dakika veya saat sona başlayabilir. Klinik tablo, kalp krizinden ayırt edilmekte güçlük yaratır.
Göğüse aniden gelen ağrı ve nefes alma güçlüğü ana şikâyetler olup aritmi, çarpıntı, düşük tansiyon ve bayılma olabilir.
Seyri genellikle iyi olmakla birlikte, komplikasyon riski göz ardı edilmemeli ve hasta mutlaka hastanede hatta ilk günlerde yoğun bakımda takip edilmelidir.
Damar tıkanıklığına neden olur mu?
Kırık kalp sendromu, ani stres sonrası (eş veya evlat kaybı, travmatik bir boşanma, sevgiliden ayrılma, iflas, iş kaybı vb) ortaya çıkan ciddi hormon fırtınası sonrasında oluşan ana damar spazmıdır.
Kalp krizini taklit eden ancak damar tıkanıklığının olmadığı bir tablodur. Aniden kısa bir süre iyi beslenmeyen kalbin sol karıncığının balonlaşmasıyla fonksiyon bozukluğu oluşur ancak kalp krizi gibi hasara yol açmaz.
Kısa süreli bir durum olup kalbin bir bölüm adalesinin (sol karıncık) aniden zayıflamasıdır.
Sol karıncığın tabanı güçlü kasılırken karıncığın geri kalan kısmı dışa doğru balonlaşarak kalbin atım gücünü bozar. Bu durumda kalp yeterli kan atımını sağlayamaz.
Kadınları menopozda yakalar
Kırık kalp sendromu yaşayanların % 80-90’ı menopoz öncesi veya hemen sonrası kadınlardır.
Yani onların hormonal yönden en kırılgan olduğu dönemde görülür. Kadınlar için östrojenin stres hormonlarına karşı koruyucu olduğu kesindir.
İşte teşhis kriterleri
Kırık kalp sendromu tanısında en sık kullanılan kriterler 2008’de tanımlanan Mayo Klinik kriterleridir:
1-Geçici olarak kalbin sol karıcığının balonlaşmasına bağlı fonksiyon bozukluğu,
2-Kontrol angiyografisinde koroner arterlerde anlamlı darlık olmaması,
3-EKG’de enfarktüs bulgularının görülmesi,
4-EKO’da sol karıncığın üst kısmı ile alt kısmı arasında paradoks hareket,
5-Yeni bir enfarktüsün hassas laboratuvar bulgusu olan troponin yüksekliği,
6-Dinamik kalp MR’da tipit ahtapot tuzağı görünümü,
7-Miyokardit tanısının ayırt edilmesi.
Hayati tehlikesi var mı?
Çoğu olguda klinik tablo hastaneye yattıktan birkaç saat veya birkaç gün sonra rahatlayabilir. Bazı hastalar tetikleyici stres olayını hatırlamayabilirler. Genellikle kalıcı
sekel bırakmaz.
Ölüm oranı %1-2 olup genellikle komplikasyon gelişen, ikinci-üçüncü organ problemi olan (KOAH, böbrek yetmezliği, morbid obezite…) olgularda görülebilir.
Nadir de olsa akciğer ödemi, sol karıncık yırtılması, kalp yetmezliği, kardiyojenik şok, aritmi, EKG’de blok ve ölüm (%1- 2) görülebilir. Yeniden ortaya çıkma oranı yaklaşık % 5-10’dur.
KALBİ TEHDİT EDEN GİZLİ TEHLİKE
Neden ‘ahtapot tuzağı’na benzetiliyor?
Kırık kalp sendromu, aynı zamanda ‘Takotsubo kardiyomiyopatisi’ veya ‘stres kardiyomiyopatisi’ olarak da bilinir. Japonca’da ahtapot kapanı anlamına gelen “takotsubo” kelimesi, kalbin anormal balon şeklini ifade eder.
Japon balıkçılar, ahtapot yakalamak için kullandıkları dar boyunlu, geniş dipli takotsubo adlı çömlekleri deniz tabanına iple bırakır, ahtapotlar bu kapları doğal bir barınak sanıp içine girip çıkamazlar.
1990 yılında Japon hekim Hikaru Sato ve arkadaşları, kalbin sol karıncığının tabanının daralıp, uç kısmının balonlaşmasını takotsubo çömleklerine benzetmiştir. Bu nedenle “takotsubo kardiyomiyopatisi” “ahtapot kapanı kardiyomiyopatisi” olarak tanımlanıyor.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kırık kalp sendromu için spesifik bir tedavi bulunmamaktadır.
Aritmi, ağrı ve kalp yetmezliğinin tedavisi gerekir:
– Beta-blokerler: Bir anlamda kalbi sakinleştirmek amacıyla aritmi ve çarpıntı için kullanılır.
– ACE inhibitörleri: Kalbin hasarlı olan sol karıncığının yükünü azaltarak fonksiyonlarının toparlanmasını sağlar.
– İdrar söktürücüler (Diüretikler): Gelişen kalp yetmezliği nedeni ile vücutta biriken aşırı suyu atmak için tercih edilir.
– Kan sulandırıcılar (Heparin): Kalp içinde pıhtı gelişmesini önlemek için kullanılır.
– Kalp kasını destekleyici ilaçlar (inotropik ajanlar): Kardiyojenik şokta dikkatle kullanılmalıdır (Katekolaminler tabloyu kötüleştirebilir).
Kırık kalp sendromu; kalp ile emosyonel durum arasındaki güçlü bağlantının klinik bir yansımasıdır. Bu nedenle, psikososyal destek ve stres yönetimi tedavinin önemli bir parçası olmalıdır.
