Türkiye’de bir ilke imza atan, dünyada ise benzeri bulunmayan bir müzik projesi hayata geçti. 22 Mayıs Dünya Biyoçeşitlilik Günü‘nde yayımlanan “Miras” adlı albüm, nesli tehlike altındaki kuş türlerinin seslerini, kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel çalgılarla bir araya getirerek doğa ile kültürü buluşturuyor.
Yaz Güvendi’nin yürütücülüğünde ve Borusan Sürdürülebilir Fayda Programı desteğiyle hayata geçirilen proje, Kuş Kolektifi tarafından geliştirildi. Türkiye’nin beş farklı ekosisteminde yaşayan 31 tehdit altındaki kuş türünün sesi, albümde geleneksel çalgılarla harmanlandı. Urkeklik, elmabaş patka ve dikkuyruk gibi türlerin çağrıları, çeng, ruzba ve kam davulu gibi nadir enstrümanlarla özgün bestelerde yeniden hayat buldu.
Toplam beş parçadan oluşan albüm, Türkiye’nin ormanlarından dağlarına, bozkırlarından sulak alanlarına ve denizlerine kadar uzanan doğal çeşitliliği işitsel bir yolculukla anlatıyor. Her parça, belirli bir kuş türünün sesiyle başlıyor ve geleneksel bir çalgının eşliğinde ekosistemi temsil eden bir hikâyeye dönüşüyor.
Akın Orbay, Can Saka, Kerem Feyzi, Murat Küçükarslan ve Turgut Mavuk tarafından bestelenen parçalar sırasıyla:
“Patika” (ormanlar)
“Urkekliğin Yankısı” (yüksek dağlar)
“Bozkırın Kanatları” (bozkırlar)
“Elmabaşın Rüyası” (sulak alanlar)
“Yelkovanın Yolu” (denizler)
adlarını taşıyor ve doğadan ilham alan bir ses haritası sunuyor.
Albümün lansmanında konuşan Kuş Kolektifi Kurucusu ve Proje Yöneticisi Yaz Güvendi, “Miras sadece bir albüm değil, aynı zamanda habitatlar arası bir yolculuk ve farkındalık çağrısı” diyerek şu sözleri ekledi:
“Her parça bir ekosistemi temsil ediyor. Kuş sesleriyle başlayan bu besteler, geleneksel çalgıların sesiyle karşılık buluyor. Amacımız, doğa ile kültür arasında işitsel bir köprü kurarak hem biyolojik hem de kültürel mirasa sahip çıkmak.”
Güvendi ayrıca albüme iletişim desteği sunan Doğa Derneği, WWF-Türkiye, Yuvam Dünya ve Roots and Shoots Türkiye gibi kuruluşlara da teşekkür etti.
Albümün kuş araştırmalarını yürüten biyolog ve kuş gözlemcisi Kerem Ali Boyla, projeye ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
“Bugün dünyada 11 binden fazla kuş türü var ve bunların yaklaşık %12’si tehdit altında. Bu albüm, sadece belgelenmiş bir doğa arşivi değil; aynı zamanda akustik bir hafıza. Yok oluş sürecine tanıklık ettiğimiz bu çağda, bu tür seslerin korunması hayati öneme sahip.”
Müzik araştırmacısı Murat Küçükarslan, albümde kullanılan geleneksel çalgıların önemine değindi:
“Çalgıları, onları geleneksel şekilde icra eden ustalarla bir araya getirdik. Çeng, kopuz, rebab ve kam davulu gibi enstrümanlar aracılığıyla, hem kuşların seslerini hem de kültürel hafızayı müzikal bir deneyime dönüştürdük.”
Albümün son parçası **“Yelkovanın Yolu”**nun bestecisi Akın Orbay, Ege’den Karadeniz’e uzanan göç rotasını anlattığı eserinde, bir yelkovan kuşunun binlerce kilometrelik yolculuğunu seslere döktü:
“Müziğimle yelkovan kuşunun göç hikâyesini anlatmaya çalıştım. Bu süreçte geleneksel çalgılarla tanışmak benim için de eşsiz bir deneyimdi. Umarım bu proje, bu nadide kuşların ve çalgıların kültürel belleğimizde daha fazla yer bulmasına katkı sağlar.”
Miras albümü, 22 Mayıs Dünya Biyoçeşitlilik Günü‘nde tüm dijital müzik platformlarında yayımlandı. Proje, sanat aracılığıyla doğa koruma ve kültürel miras bilinci oluşturmayı hedefleyen Kuş Kolektifi’nin ilk çalışması olma özelliğini taşıyor.
